Güriş Holding yeni jeotermal tesise 1 milyar dolar yatırım yatırım yapacak!

Türkiye'nin önde gelen müteahhitlik firmalarından Güriş Holding son zamanlarda enerji yatırımlarına yoğunlaştı. Grup, Aydın Germencik'te kurulu Türkiye'nin en eski ve en büyük jeotermal santrali Gürmat'ın yanına 162 MVVlik yeni bir tesis daha kuracak. Ukrayna'daki 250 MVVlik rüzgâr santralinin inşaatına başlayan firma, 450 MVVlik doğalgaz santralinin inşası için gaz-elektrik fiyatı dengesinin makul seviyeye gelmesini bekliyor. Şirket kömür santrali kurmak için uygun maden sahası arayışında. Güriş Holding Yönetim Kurulu Üyesi ve Genel Müdürü Müşfik Yamantürk sorularımızı cevapladı. 

Güriş enerjiye nereden meyletti? 

Biz aslında geçmişten bugüne, enerji santralleri yapan bir müteahhitlik firmasıyız. Alünkaya Barajı'nı, Manavgat Barajmı biz inşa ettik, Çayırhan Termik Santrali'nin dört ünitesini de biz yaptık. Başka pek çok santralleri de biz hayata geçirdik müteahhitlik firması olarak. Ama zamanla doğal olarak enerji sektörüne de meylettik, yönlendik. 17 sene önce ilk enerji işimize yatınmcı olarak girişimiz, bugün Türkiye'nin en büyük jeotermal santrali Gürmat Termik Santrali üe başladı. 1993 yılında orada ruhsat için başvuruda bulunduk. MTA'dan (Maden Tetkik Arama Entitüsü) ruhsatı o yıl aldık ve hemen harekete geçtik. 

Başka santraller neden gelmedi onun peşinden? 

O zamanlar jeotermal hiç yoktu. Ruhsat alamadık, çaldığımız her kapıda bir sürü problemle karşı karşıya kalıyorduk. Gürmat'ta kurulu kapasite 47.4 MWdir. Halen Türkiye'de kurulu en büyük jeotermal santral budur. Yılda yaklaşık 400 milyon kWh elektrik üretir... Yani başka enerji santrallerininde yatırım yapmak için uğraştık. Hatta Enerji Bakanlığı'nın açtığı 450 MW Konya Ilgın Kömür, 350 MW Silivri Doğalgaz, 150 MW Bursa Keleş Kömür ve 1100 MW FÜyos İthal Kömür Santrallerinin ihalelerinde birinci olduk. Ama bazı nedenlerden dolayı bu işleri Bakanlık iptal etti. Konya Ilgın Projesi'nde temel bile atılmıştı. Her iş kısmet. Önümüze bakıyoruz. 

Gürmat JES'ten sonra, uzun bir aranın ardından yeni yatırımlara başladınız... 

Evet, 2007 yılından itibaren rüzgâr yatırımları için harekete geçtik. Hatay'daki Belen Rüzgâr Santrali'nin lisansını aldık. Hem lisansmı geliştirdik, hem de yatırımını yaptık. Belen Santrali 30 MW ile başladı, daha sonra kapasite artırımları yaptık, bugün 48 MW seviyesinde. Ondan sonra yine 27 MW kurulu güçteki Antakya Şenköy RES'i yaptık. Şimdi orada bir kapasite artınmına gidiyoruz, iki ay sonra biter, 36 MW olacak. 

Devam eden Dinar RES'te durum nedir? 

Tamamlanma sürecindeki Dinar Rüzgâr Santrali 50 MW kurulu gücünde. Şu anda 50 MW çalışıyor. Ama orada da kapasite artırımına gittik. Dinar RES'te kurulu güç 115 M W olacak. Bittiğinde de belki Türkiye'nin dördüncü büyük santrali olacak... 

Rüzgârda satın almalara da gittiniz, onlar ne durumda? 

Evet, İspanyol Iberdrola'nın Türkiye'deki rüzgâr santrali lisanslarının tamamını aldık. Üç lisansı vardı, bunları üç ay önce devraldık. İkisi Trakya tarafında, bir tanesinin adı Zeliha RES, bir tanesinin adı Kanije RES. Üçüncüsü ise Muğla'da, o da Fatma RES. Zeliha Babaannemin adı, Fatma anneannemin adı, Kanije de bir Osmanlı kalesi. Osmanlı'nın Avrupa'daki en uç kalesi. Bunların türbin siparişleri verilmek üzere. Hatta ikisininki verildi. 

Hangi türbinler kullanılacak bu yatırımlarda? 

Mukavele görüşmelerimiz devam ediyor. Anlaşırsak, Vestas türbinleri kullanılacak. Her biri 3.3 MVV'lik türbinler olacak. 117 metre yükseklik, 126 metre kanat çapı. Bunu herhalde Türkiye'de ilk kullanan biziz. Henüz sözleşmeyi imzalamadık ama tercihimizi yaptık. Büyük ihtimale mukaveleyi imzalayacağız... 

Satın aldığınız bu üç projenin kurulu güçleri nedir? 

Bunların toplam kurulu kapasitesi Zeliha 17 MW, Kanije 70 MW, Fatma da 48 MW olacak. Bunlarla birlikte kurulu güç portföyümüze 125 MW daha eklenecek. 

Portföyünüzde hidroelektrik santrallerinin yeri nedir? 

Şu anda üretimde olan bir HES'imiz var. Çeşmebaşı HES. Bunu satın aldık. 8 MW gücünde. Yılda yaklaşık 56 milyon kWh elektrik üretir. Kızılırmak üzerinde, çok verimli bir santraldir. 

Doğalgaz çevrim santrali yatırımı da düşünüyor musunuz? 

Evet, Türkiye'de 450 MVVlik bir doğalgaz santrali lisansımız var. Doğalgaz ve elektrik fiyatları arasındaki denge uygun mertebelerde olduğunda yatırıma başlayacağız. Lisanslanmış bir proje, bekliyoruz. 

Peki yatırımı yapmazsanız lisans kaybı söz konusu olmuyor mu? 

İnşaata başlamak için 2016 yılına kadar süremiz var. Şu anda kursak, üretip zarar eder, nasıl kurarsan kur, hangi teknolojiyi kullanırsan kullan. Halen yanma başlayanlar herhalde ne yapacaklarını düşünüyorlardır. Belki biranda kârlı hale de dönüşebilir. Bu seferde biz düşünürüz, "vay niye başlamadık" diye. Böyle bu işler. Piyasa bir öyle bir böyle oluyor... Sanayi daralıyor, tüketim azalıyor. Mart'ta yüzde 5.5 tüketim azaldı. Sonra yüzde 1.5 gibi bir daha azaldı. Temel sebebi sanayideki daralma. Dünyaca da ekonomiler daralıyor. Artı geçen hafta Eneıji Bakanı'nın demeci vardı, 4-5 bin MW arz fazlamız var. 

Eski jeotermalci olarak bu alanda başka adımlar atmıyor musunuz? 

Atıyoruz tabii ki. Gürmat Jeotermal Santrali'nin yanına yaklaşık 162 MW ilave bir santral daha kuruyoruz. Türbin siparişlerimiz verildi. Binary tipi iki adet 22.5 MVVlik jeotermal santral siparişi verildi, üçüncüsünün siparişini de Ağustas ayı içinde veririz. Arn bir adet 47.5 MVVlik dual flash santral siparişi verildi. Binary santralleri Ormat'a sipariş edildi. Dual flash da Mitsubishi'ye verildi. İlk ünite, önümüzdeki sene, 2014 Nisan Mayıs gibi devreye girer. Diğer üniteleri kademe kademe aynı yılın sonuna kadar devreye girer. 

Jeotermalde yatırımların geri dönüş süresi nasıl, Gürmat II ne kadar sürede kendini amorti eder? 

Gürmat'ın ikinci kademesinin 7-8 yıldan önce geri dönüş sağlaması zor. Biz bunu satın aldık. Aldığımız arkadaşlar yüksek lisans bedeli vermiş. Biz de onlardan satın aldık. Pahalı olmasına rağmen aldık, bir hesap kitap yaptık. Bizimkinin yanında olması en büyük avantajımız... İlk sahipleri aldıktan sonra getirdi hemen aldığı fiyat üzerinden bize verdi. 110 milyon dolar seviyesindeydi bu fiyat... Bu büyük bir rakam. Unutmayalım ki bu sadece bir lisans bedeli. Yatırım 1 milyar doların üstünde olacak. 

Kömüre dayalı yatırımlara da ilgi var, siz adım atmıyor musunuz? 

İnşallah kömür santrali yapmayı da düşünüyoruz. Kendimiz lisans geliştirmeye çalışıyoruz. Bakıyoruz, kömürü bulalım, yatırımı da yapacağız. 

Kömür santrali ve kömür sahası ihalelerine de katılacak mısınız? 

İhalelere katılmayı düşünmüyoruz. Maden ruhsatı arıyoruz. Elinde maden ruhsatı olanlarla temas halindeyiz. Bize her gün, pek çok yerden maden ruhsatı geliyor, inceliyoruz. Çorum'dan Kastamonu'dan kömür sahası geliyor. Mühim olan kalorifîk değeri ve fiyatının uygunluğu. Ondan sonra da devlete başvurup kömür santrali yatırımı için ruhsat isteyeceğiz. 

Ukrayna'ya 250 MVV'lik rüzgâr santrali kuruyoruz 

Güriş Holding Genel Müdürü ve Yönetim Kurulu Üyesi Müşfik Yamantürk. Grubun enerji alanında yurtdışında da bir yatırımı bulunduğunu söyledi. Yamantürk "Şu anda Kırım'da, Ukrayna'da 250 MVV'lik bir rüzgâr santrali lisansımız var. Yapım işlerine bir ay içinde başlayacağız. Şantiye kuruluşu tamamlandı, inşaat başlayacak. Bu, yurtdışındaki ilk enerji yatırımımız ve şimdilik başka da yok" dedi. 

Mehmet Kara/Dünya Gazetesi