Hak edişlerini alamayan müteahhitler sıkıntıda!

Kamuya iş yapan müteahhitler bugünlerde sıkıntılı. Hak edişlerinin zamanında ödenmemesi nedeniyle finansal dar boğaza girdiklerini bildiren müteahhitler bankalarla sorun yaşadıklarını vurguluyorlar. Özellikle büyük firmalara taşeron hizmeti veren küçük çaplı şirketlerin mağdur olduğunu kaydeden kaynaklar bankaların inşaat sektörünün çeklerini teminat olarak kabul etmemesinin de finansman maliyetini artırdığını ifade ettiler. Dünya gazetesine açıklamalarda bulunan ilgililer, yapılan işe göre gerçekleştirilecek ödemeleri içeren ‘pursantaj’ çizelgesinin son dönemlerde devlet lehine hazırlandığını, bunun da ödemeleri olumsuz etkilediğini bildirdiler.

Yatırımcı kamu kurumlarıyla iş yapan çok sayıda müteahhidin hak edişlerin zamanında ödenmemesi sebebiyle finansal güçlük çektikleri belirtiliyor. Özellikle büyük şirketlere taşeron hizmeti veren nispeten küçük çaplı şirketlerin, devletten hak edişini tahsil edemeyen büyüklerden para almaları aksadığı için finansal sıkıntılarında artış olduğu söyleniyor. Kaynaklar, bankaların inşaat sektörünün çeklerini teminat olarak kabul etmemesinin de finansman maliyetini artırdığını söylediler. 

Türkiye ekonomisinin büyüme performansında yaşanan düşüşün en önemli unsurlarından birisi olarak gösterilen inşaat sektöründe, özellikle kamuya iş yapan müteahhitlerin hak edişlerin zamanında ödenmemesi sebebiyle ciddi sıkıntı yaşadıkları ifade ediliyor. Kaynaklar, özellikle yapılan işe göre gerçekleştirilecek ödemeleri içeren ‘pursantaj’ çizelgesinin son dönemlerde devlet lehine hazırlandığını, bunun da ödemeleri olumsuz etkilediğini bildirdiler. İsim vermekten kaçınan kaynaklara göre, bunun yanı sıra bitirilen iş karşılığında kamu kurumundan alınması gereken hak edişlerle ilgili yılbaşından bu yana büyük sorun yaşanıyor. Büyük çaplı projelere imza atan yatırımcı kamu kuruluşları ve bakanlıklar, özellikle bazı sektörlerde bitirilen işin karşılığı ola paranın bile yüzde 10’unu ancak ödeyebiliyor. 

Bankaların sektöre bakışı değişti 

Üstelik hak ediş aşamasında son dönemlerde sıkça uygulanan ‘performans’ kriteri başlığı altında bir kesinti yapılıyor. Şirket işi yaptığı anda alması gereken parayı, projenin tamamı bittikten sonra ancak alabiliyor. Bu şekilde yüzde 10’u aşan kesintilerin de mali sıkıntı yarattığı söyleniyor. Taahhüt sektörünün bir diğer sıkıntısı ise finansmana erişim olarak gösteriliyor. İhaleleri üstlenen şirketlerin teşeronluğunu yapan küçük şirketlerin, yaptıkları iş karşılığında aldıkları çekleri tahsilatta zorlandıkları dile getiriliyor. Mevcut sistemde bu çekleri bankalara teminat olarak verip taze para ihtiyacını gideren şirketlerin, son dönemlerde bankaların inşaat sektörünün çeklerini teminat olarak kabul etmemesi sebebiyle sıkıntı çektikleri kaydediliyor. Kaynaklar, para ödemelerindeki gecikmelerin, inşaat sektörüyle doğrudan ve dolaylı bağlantısı olan bir çok sektörü de olumsuz etkilediğini dile getiriyorlar. İşçi ve malzeme ödemelerinin aksadığı, bunun da piyasadaki nakit dönüşüne darbe vurduğunu belirtiliyor. 

Sınırlı ödemede de sıkıntı 

Yine isim vermekten kaçınan bazı kaynaklar, sınırlı miktarda yapılan hakediş ödemelerinin de ilgili bürokratların imzasına bağlı olduğunu belirterek, bazı özel talepler yerine getirilmeden bu ödemenin de yapılmadığını öne sürüyorlar.

Hüseyin Gökçe / Dünya