HES'i iptal ettiren dernek, mahkemeye verdiği şirketle anlaştı

Çevrecilerin tepkisini çeken hidroelektrik santrallerine (HES) yönelik bir ilk yaşandı. Rize Senoz Vadisi'nde nehir tipi hidroelektrik santral inşa eden Karadeniz Elektrik Üretim AŞ ile projeye karşı yargıdan iptal kararları aldıran Senoz Yöresi Derneği anlaştı. 

Firmanın vadide inşa etmeyi planladığı ikinci yatırım olan İncesu HES projesinden vadi planlaması yapılana kadar vazgeçmesi karşılığında dernek davalardan çekildi. Taraflar arasında imzalanan 'Sulh Sözleşmesi'ne göre Karadeniz Elektrik taahhütlerine uymaması halinde derneğe 5 milyon TL tazminat ödemeyi kabul etti. Vadi planlaması yapılmadan HES inşaatı yapılmasının önüne geçen Senoz Derneği, yasa dışı olarak yapılan bir santrali meşrulaştırdığı için eleştiriliyor.

Enerji açığını kapatmak amacıyla akarsulardan elektrik elde edilmesi için yapılan HES'lere 2 binin üzerinde başvuru alınırken 2009 sonu itibarıyla 187'si faaliyete geçti. İnşaatı devam eden 145, proje aşamasında da 1.576 santral bulunuyor. Bu gelişmeler yaşanırken HES'lere karşı ilk tepkilerden biri Senoz Vadisi'nden yükseldi. İstanbul'da örgütlenen Senoz Vadisi Derneği, Karadeniz Elektrik Üretim AŞ tarafından inşa edilen Uzundere Regülatörü ve HES projesine karşı tam 7 ayrı dava açarak yürütmeyi durdurma ve iptal kararları aldırdı. Ancak durması gereken inşaat bitirilirken firma yetkilileri 'milli servettir' diyerek dernekle görüşme talep etti. Dernek firmaya, 'mevcut inşa faaliyetlerinin devam ettiği projelerinin dışındaki projelerden vazgeçtiklerini beyan etmeleri şartı ile görüşme yapılabileceğini' ön şart olarak sundu. Bu şartın kabulü üzerine bir toplantı yapıldı. Derneğin yaptığı açıklamada, "HES projesindeki eksiklikleri dışında hiçbir şart ve talep sunulmadan tamamen dava dilekçesinde iddia edilen eksikliklerin davalı tarafça kabul edilmesi, yapılan tahribatın denetim altında rehabilite edilmesi ve ek protokoldeki detayları bulunan şartların kabulü neticesinde ilgili firmanın elektrik üretimi yapabileceği yönünde protokol düzenlenmiştir." denildi. Davada bilirkişilik yapan İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kadir Erdin, uzlaşmayı 'etik dışı ve kaygı verici' olarak niteledi.

Öte yandan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, HES'lerin kurulmasını engellemek için bazı sivil toplum kuruluşlarının yoğun çaba sarf ettiğini söyledi. Bunların tamamen art niyetle yapıldığını ve yakından takip ettiklerini belirten Yıldız, bazı STK'ların ise Avrupa'dan finanse edilerek yönlendirildiğini kaydetti. Bakan Yıldız, "46 tane enerji yatırım projesi var, hepsine de itiraz edildi. Bunda bir gariplik yok mu? Bu sıkıntılı bir durum değil mi? Bunlar çok masum çıkışlar değildir. Bunlar ülkemiz adına çok zararlı şeyler." dedi.
Zaman/Gürhan Savgı