İş yerlerinde emlak vergisi hesabı!

İş yerleri için, mülkün rayiç değeri üzerinden büyükşehir olan iller için binde 4, diğer illerde binde 2 oranında ilçe belediyelerine ödeme yapılıyor. Binde 2 veya binde 4 oranlarının uygulandığı Emlak Vergisi rayiç değeri de (matrah) iki kalemin toplamından oluşuyor.

Hürriyet Gazetesi yazarı Ahmet Karabık, bugünkü yazısında, "İş yerlerinde emlak vergisi hesabı" konusunu kaleme aldı.

Emlak rayiç değerleri (arsa) dört yılda bir kez takdir komisyonları tarafından belirleniyor. Belediyeden, Maliye’den, tapu müdürlüğünden, ticaret odasından, muhtarlıklardan üyelerin de bulunduğu takdir komisyonları tarafından 2018 için (2017 yılında) rayiç değerler belirlenmişti. Sonraki üç yıl içinse (2019, 2020 ve 2021 için) yeniden değerleme oranı dikkate alınarak işyerlerinin rayiç değeri belirleniyor.

Dolayısıyla; 2019 yılı emlak rayiç değerleri (vergi matrahı), 2018’deki emlak rayicinin üzerine yeniden değerleme oranının yarısı uygulanarak hesaplanıyor. (Emlak Vergisi Kanunu Genel Tebliği Seri No: 74)

Örneğin; geçen yıl (2018) bir işyerinin değeri 200 bin lira ise o mülkün değeri bu yıl 223 bin 730 liraya çıktı. (200 bin liranın üzerine yeniden değerleme oranının yarısı- yüzde 11.865- uygulandığında...) Bu rayiç değerin binde ikisi kadar da (447,46 lira) bu yıl için ödenecek emlak vergisi hesaplanır. (Vergi değerinin hesabında bin liraya kadar olan kesirler dikkate alınmıyor.)

Aynı değerdeki (2019-223 bin 730 lira) işyerinin büyükşehir sınırları içinde yer alan bir işyeri olduğu varsayıldığında ise oran binde dörde çıktığından, ödenecek emlak vergisi bu kez 894,92 lira olarak hesaplanır.

Bazı mülk sahipleri için, kullanıma göre ödenecek verginin hesabı da değişiyor. Kayıtlarda işyeri olarak görünmesine rağmen fiilen konut olarak gayrimenkuller olabiliyor… Veya tam tersi; gayrimenkul, tapuda konut olarak görünmesine rağmen fiilen işyeri olarak kullanılabiliyor… Bu konuda tereddüt yaşayan mülk sahipleri vergiyi konut olarak mı, işyeri olarak mı ödeyeceğini merak ediyor. Yaşanan tereddütleri Maliye’nin yaptığı açıklamalar (özelgeler) çerçevesinde netleştiriyoruz.

1) İşyeri olarak da kullanılan konutlarda hangi oran geçerli?

Sahibi olduğu ve ikamet ettiği konutun bir kısmını işyeri olarak kullanmaya başlayanlar tereddüt edebiliyor... “Emlak Vergisi; hep konut olarak binde 1 (büyükşehirlerde binde 2) oranında ödeniyordu, artık işyeri olarak binde 2 (büyükşehirlerde binde 4) oranında mı vergisi ödenecek?” deniliyor.

Konutun yalnızca bir kısmı iş yeri olarak kullanılmaya başlansa da, belediyeye bildirimde de bulunularak artık işyerinin tabi olduğu orandan (izleyen yıldan itibaren) vergi ödenmesi gerekiyor. (İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı, 29 Eylül 2015 tarih ve 83330 sayılı özelge)

2) İşyeri görünen konutlarda hangi orandan ödeme yapılacak?

Konut olarak kullanılmasına rağmen, belediyeye ilk bildirimi işyeri olarak yapılmış gayrimenkuller de olabiliyor. Bu durumda iki kat fazla emlak vergisi ödenmiş oluyor. Benzer durumda olan mükellefler; yüksek oranlı emlak vergisi ödemek yerine ilgili belediyeye başvurarak, fiilen konut olarak kullandıkları mülkleri için düşük oranlı (konut) emlak vergisi ödeyebilirler. ( İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı, 14 Kasım 2017 tarih ve 455314 sayılı özelge)

3) Günlük kiralanan ev için, işyeri vergisi mi ödenecek?

Günlük-saatlik kiralama yapan konut sahipleri emlak vergilerini düşük oranlı konut olarak değil daha yüksek oranlı işyeri olarak ödemek durumundalar. Gayrimenkul her ne kadar konut olarak kayıtlarda görünse de, fiziki olarak işyeri olarak kullanıldığından işyerinin tabi olduğu orandan emlak vergisi ödenmesi gerekir. (İzmir Vergi Dairesi Başkanlığı, 05 Şubat 2018 tarih ve 56068 sayılı özelge)