İstanbul'da ani sel baskınları SMS ile bildirilecek!

Böylece yağmurun şiddeti ve deredeki su seviyesinin yanı sıra hava sıcaklığı, dakikalık yağış miktarı vs. gibi bilgiler SMS'lerle ilgili birimlere iletilecek.

9 Eylül 2009 tarihinde İstanbul'da felakete yol açan sel suları 31 kişinin ölümüne sebep olmuştu. Başta İkitelli Basın Ekspres yolu olmak üzere, Gaziosmanpaşa, Arnavutköy, Sultangazi, Bağcılar, Eyüp, Esenler, Bahçelievler, Başakşehir, Büyükçekmece ilçelerinde görülmemiş bir afet yaşanmıştı. Sel baskınlarından ders çıkaran yerel yönetimler, yaşanan acı kayıpların önüne geçebilmek için erken uyarı sistemi kurmaya karar verdi. İstanbul'da Taşkın Erken Uyarı Sistemi (TEUS) kuruluyor. Sistem kapsamında kent genelindeki derelerin üzerine sinyal gönderen çipler yerleştirilecek. Bu çipler yağmurun şiddeti ve deredeki su seviyesinin yanı sıra basınç, rüzgar hızı, rüzgar yönü, hava sıcaklığı, bağıl nem, halihazır hava durumu, görüş mesafesi, dakikalık yağış miktarı, toprak nemi ve toprak sıcaklığıyla ilgili durumu sürekli takip edecek ve merkeze iletecek. Vericiler, sel tehdidi olan noktadan yetkilendirilmiş kişilere uyarı mesajı gönderecek. Büyükşehir Belediyesi Afet Koordinasyon Merkezi'nin bilgi istasyonuna gönderilecek uyarı mesajı SMS olarak ilgili birim ve bürokratlara iletilecek. Valilik ve Emniyet yetkilileriyle de ortak kullanılabilecek sistem sayesinde sel gelmeden trafiği durdurabilecek, ev ve işyerlerini tahliye edebilecek. İSKİ tarafından ayrıca Taşkın Sınır Haritası hazırlanmış 5 dere için Akım Gözlem İstasyonu (AGİ) kurulacak. Avrupa Yakası'nda Ayamama, Cendere, Kocadere ve Anadolu Yakası'nda çamaşırcı ile Kurbağalı Dere'ye AGİ kurulacak. Konuyla ilgili olarak 25 Ocak tarihinde ihale yapılacak. İhale sonucunda kent genelindeki bütün dereler 24 saat takip edilecek.

TEUS ile ilgili Büyükşehir, dereler ile ilgili elinde bulunan bütün belge, fotoğraflar ile birlikte risk analizinde kullanılabilecek havza kullanım, yol ağı, yağmur suyu sistemi, itfaiye istasyonları, yönetimsel veri haritaları ihaleyi alan şirkete verilecek. TEUS sayesinde otomatik yağış ölçer istasyonu ağı kurularak dakikalık veriler alınacak. Su seviyesi, yağış miktarı ve debi ölçümü yapacak sensörler 4 metre uzunluğunda ve dış ortamda uzun yıllar zarar görmeyecek, paslanmaz, bakım gerektirmez özelliklerde olacak.

Sistem en az 12 saat sonrası için sel tahmini üretebilecek. Uyarı alarm durumlarında idarenin belirleyeceği en az 250 kişiye sistem sel erken uyarı mesajı atacak. Yüksek koruma eksikliğine sahip bina ve objeler belirlenecek. Farklı uyarı seviyeleri için (en az 3 uyarı seviyesi) yağış ve akış açısından eşik değerleri tespit edilecek. Her bir dere kesiti için alan daralması, debi eğrilerinin çıkarılması ve arkasındaki su basma etki alanının belirlenmesi, yapılacak çalışmalarla raporlaştırılacak.

Sel baskınları İstanbul'un hep derdi oldu

2001: Aşırı yağış Anadolu yakasını vurdu. E-5 Karayolu'nun Pendik ile Tuzla arasındaki bölümü tamamen sular altında kalırken, birçok araç yoldan çıktı ve suların içine sürüklendi. Toplam 244 ev ve işyeri sular altında kaldı.

2002: Ağustos ayında yaşanan su baskınlarında İstanbul şehir merkezinde bin 789 ev sular altında kaldı.

2004: Haziran ayındaki etkili yağışlar nedeniyle Ayamama Deresi taştı. Dere suları TEM'i kapladı yüzlerce araç yolda mahsur kaldı. 5 ilçede 256 ev ve işyerini su bastı.

2005: Temmuz ayında iki gün süren sağanak yağış, hayatı olumsuz etkiledi. Birçok bölgede su baskınları yaşanırken, Küçükçekmece'de elektrik akımına kapılan 1 kişi öldü.

2006: Kasım ayında etkili olan yağışlar sonucunda Sarıyer ve Beykoz ilçelerinde birçok ev ve işyeri su baskınına uğradı. Kemerburgaz'da bir fabrikayı su bastı. 130 işçi  sel sularından güçlükle kurtarıldı.

2007: Ekim yağmurlarında bin 300 su baskını olayı yaşandı. 1 kişi öldü.

2008: Bağcılar'daki Tavukçu ve Sefaköy'deki Ayamama derelerinde de istinat duvarlarının yıkılması nedeniyle taşkınlar meydana geldi.

2009: Tekirdağ ve İstanbul'da yaşanan sel felaketinde 31 kişi hayatını kaybetti. Binlerce ev, araç ve işyeri hasar gördü.

Yasin Kılıç / ZAMAN