Kentsel dönüşümde fırsatçı müteahhitlere 'dur' denilmeli!

İstanbul İnşaatçılar Derneği (İNDER) tarafından yönetim kurulu üyelerinin katılımıyla düzenlenen "2020 Vizyonu" başlıklı değerlendirme toplantısında konuşan İNDER Yönetim Kurulu Başkanı Nazmi Durbakayım, son dönemde ülke genelinde çok sık deprem yaşandığını kaydederek, artık depremlerde can ve mal kaybının önüne geçilmesi gerektiğini söyledi.

Anadolu Ajansı'nda yer alan habere göre; inşaat sektöründe birtakım önlemler alınması gerektiğini dile getiren Durbakayım, yaşanan can kayıplarına depremin değil, çürük ve riskli binaların neden olduğunu belirtti. 

Durbakayım, "İnşaat sektöründe ele alınması gereken önlemler bu kapsamda değerlendirilmeli. Depremde yaşanan kayıplarda kötü yapılaşmaya imza atan inşaatçılar, riskli binaların yenilenmesine engel olan arsa sahipleri ve haksız rekabete neden olan müteahhitlerin vebali bulunuyor." ifadelerini kullandı.

Ölümlere ve yaralanmalara sebep olan kötü yapıları inşa eden ve inşa ettirenlere, insan hayatına bilerek kast edenlere verilen ceza ile aynı derecede ceza verilmesi gerektiğini ifade eden Nazmi Durbakayım, kentsel dönüşüm projelerine engel olanlara da ağır yaptırımlar uygulanması gerektiğini belirtti. 

"Kentsel dönüşümde fırsatçı müteahhitlere 'dur' denilmeli"

Durbakayım, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan önderliğinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın kararlı bir tutum izleyerek gerekli adımları attığını söyledi ve ilk olarak müteahhitlik sınıflandırması yapıldığını ve artık inşaatların gerçek müteahhitler tarafından yapılacağını ifade etti.

Diğer taraftan deprem ve sağlıklı yaşam için kentsel dönüşüm konusunda yasaların da ilgili kurumlar tarafından hazırlanıp yürürlüğe konulduğunu söleyen Durbakayım, şu ifadeleri kullandı;

"Riskli binaların yenilenmesi için tüm yasal uygulamalar devreye girdi. Ancak bu konuda atılması gereken bazı adımların olduğunu düşünüyoruz. Kentsel dönüşümü kar amaçlı rekabete sürükleyen ve kat sahiplerine yerine getirilmesi mümkün olmayan taahhütlerde bulunan müteahhitlere ve diğer kat maliklerinin can güvenliğini riske atarak kişisel çıkar peşinde olan birkaç hak sahibine dur diyecek ek düzenlemelere ihtiyaç var."

Durbakayım, daha önce yaptığı binaları riskli raporu alanlar için kayıt düşülmesi gerektiğini belirterifade ederek, bu konuda düzenleme yapılması çağrısında bulundu.

"Mücadelemiz rant ve kişisel çıkar peşinde koşanlarla"

Durbakayım, deprem riskini ve çarpık yapılaşmayı ortadan kaldırmak için hazırlanan yönetmelik ve yasaların hem bireylerin hem de firmaların kişisel çıkarları nedeniyle istenildiği şekilde ve ölçüde kullanılamadığına vurgu yaptı. Durbakayım, şunları söyledi;

"Kurumsallaşamamış firmalar kentsel dönüşüm için devletin sunduğu imkanları rant uğruna suistimal ediyor. Yine rant uğruna daha önce kendi yaptığı binaya çürük raporu alarak yeniden inşa eden firmaların varlığı devam ediyor. Diğer taraftan kat mülkiyeti kanununun ardına sığınan bireyler ise birkaç metrekare uğruna dönüşüm projelerini kilitleyerek yüzlerce hak sahibini tabut binalarda yaşamaya mahkum edebiliyor."

Durbakayım, yaklaşık 5-6 yıl önce kentsel dönüşüm projelerinde yapılan tutarsız sözleşmelerin sektördeki durgunlukla birlikte ortaya çok sayıda mağdur çıkardığını ifade etti. Durbakayım, projeyi almak için hak sahiplerine taahhüt edilen oranların, açıktan verilen paraların ve taahhütlerin, yapılmaya çalışılan projelerde karşılığını bulamadığını belirtti. 

Bu süreçte müteahhitlerin kapısını çalan hak sahiplerinin dairelerini depreme karşı güçlendirmek yerine ekstra rant elde etmeyi ön plana aldığını söyleyen Nazmi Durbakayım, ancak ekonomik durgunlukla birlikte rantı ön plana alanların teker teker mağdur olduğunun altını çizdi.

Durbakayım, "Ancak bizi endişelendiren tek şey, bu sebeplerden dolayı beklenen depreme hazırlıksız yakalanıp can kayıplarının olmasıdır. Deprem gerçeği bir kez daha kapımızı çaldı. Kentsel dönüşümün gerçek anlamda yapılması için herkes şapkasını önüne koymalı." diye konuştu.

"Hükümet, düşük faiz oranlarıyla önümüze ışık tuttu"

İNDER Başkanı Durbakayım, sektörle ilgili yaşanan gelişmelere değindi ve genel ekonominin ve inşaat sektörünün eski gücüne kavuşması için temellerin devlet tarafından atıldığını belirtti.

Konut kredisinde faiz oranlarının yüzde 0,79'a kadar indirilerek inşaatçılara ışık tutulduğunu ifade eden Durbakayım, müteahhitlik ve imar yasaları sayesinde daha güvenilir ve yaşanabilir şehirler için perspektif sunulduğunu söyledi.

Durbakayım, yeni dönemde hasılat paylaşımı ve kat karşılığı proje yapım devrinin kapanacağı ifade etti ve sözlerini şu şekilde sürdürdü; "Artık yeni projelerde kar-zarar ortaklığı sistemiyle hareket edeceğiz. Ayrıca artık firmalar arası rekabet ham madde teminindeki fiyatlar üzerinden değil, projedeki kalite ve satış sonrası hizmette olacak." 

2020'de 1,4 milyon adet konut satışı bekleniyor

Durbakayım, yabancıya konut satışlarının toplam içerisinde payının yüzde 1'den yüzde 3'lere çıktığını ifade ederek, Avrupa kentlerine bakıldığında bu oranın henüz yeterli olmadığını, artırılması gerektiğini belirtti. 

2019'da ipotekli ve birinci el konutta satışların düştüğünü, tüketicilerin ikinci ele kaydığını ifade eden Durbakayım, düşük faiz oranlarıyla birinci el ve ipotekli satışların toplamdan aldığı payın tekrar artacağını söyledi.

Durbakayım, "2020 her halükarda çok iyi olacak. Bu yıl piyasanın hareketli olacağını, toplam konut satışlarının 1,4 milyon adet düzeyinde gerçekleşeceğini, yabancıya satışın toplamdan aldığı payın yüzde 3'lerden yüzde 4'lere çıkacağını düşünüyoruz." şeklinde konuştu.

2019'da verilen inşaat ruhsat sayısında gerileme olduğunu hatırlatan Durbakayım, ancak daha önce ruhsat alıp henüz inşaata başlamayanların bulunduğunu, bu projelerin hızla devreye gireceğini söyledi.

Durbakayım, 2018 yılında ekonomide yaşanan dış ataklar nedeniyle sektörün 2019' yılında yüzde 13 civarında küçüldüğünü söyleyerek, ancak bu yıl itibarıyla büyüme çizgisinin yukarı doğru hareket edeceğini ve en az yüzde 7,5 büyüme beklediklerini belitti. 

Sektörün istihdam rakamının 2,2 milyon kişiden 1,6 milyona kadar gerilediğini söyleyen Durbakayım, yıl sonuna doğru yeni projelerin devreye girmesi ve yavaşlayan projelerin hız kazanmasıyla bu rakamın önce 1,8 milyona, 2021 yılında ise 2 milyon seviyesine yükselmesini öngördüklerinie vurgu yaptı.

"Deprem nedeniyle vakit kaybına tahammülümüz yok"

İNDER Yönetim Kurulu Başkan Vekili ve Seba İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Engin Keçeli, deprem konusunun her şeyden önce geldiğini belirterek, deprem riski taşıyan binaların bir an önce yıkılıp yeniden inşa edilmesi gerektiğinin altını çizdi. 

Bu yenilenmenin ancak ve ancak kentsel dönüşüm hamlesiyle gerçekleşebileceğini ifade eden Engin Keçeli, bu konuda artık vakit kaybına tahammül edilemeyeceğini belirtti.

Keçeli, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın hazırlayıp yürürlüğe koyduğu Afet Yasası'nın depreme hazırlanmak ve tabut binalardan kurtulmak için atılan çok iyi bir hamle olduğunu söyledi. Keçeli, sözlerine şu şekilde devam etti; 

"Herkes tabut evlerden kurtulacağı için umutlanmıştı. Ancak geçtiğimiz son 5-6 yılda boşa vakit geçirdik. Parayı, insan hayatına tercih edenler yüzünden yaşandı bu gecikme. Bu yasa tekrar gözden geçirilmeli, deprem riski taşıyan binaların yenilenmesinin önüne set çeken veya dönüşümü geciktiren müteahhit, kat maliki, yönetmelik gibi her türlü engel ortadan kaldırılmalı."

Toplantıda İNDER Yönetim Kurulu Başkan Yardımcıları Salih Kuzu, Reşit Gediz ve Yener Yıldırım, yönetim kurulu üyeleri İrfan Aşçıoğlu, Eyüp Ensar Saral, Fatih Adnan Albayrak, Yılmaz Aktaş, Nimetullah Kaya ve Kürşat Coşkun Ufuk ile İNDER Genel Sekreteri Kubilay Salihvatandaş hazır bulundu.

13 soruda kentsel dönüşüm!