Kira artışları için karamsar tablo! Zam furyası sürecek

ARTIŞ DURULMAYACAK
Bu sadece İstanbul ile sınırlı bir durum değildir. Mesela Ankara’da bu artış çok daha yoğun bir şekilde yaşandı, neredeyse Ankara’daki artışlar yüzde 200 seviyesinde gerçekleşti. Ankara’da kiralar geçen yılın aynı döneminde metrekarede 40 TL seviyelerindeyken, şimdi kira bedellerinin 100 TL’yi geçtiğini söyleyebiliyoruz. İzmir’de kira artışları yüzde 150 seviyesinde arttı. Metrekare başı ortalama 50 TL olan fiyat 120 TL seviyelerinde.

KİRAYI TETİKLEYEN FAKTÖRLER
Kira fiyatlarındaki artış durulacak mı? Pek durulacak gibi değerlendiremiyoruz. Kirayı tetikleyen farklı şartlar devam ediyor. Bunlardan birincisi yeni konut arzında yaşanan eksikliktir. Deprem bölgesinde var olan yapılaşma yoğunluğu ile İstanbul ve diğer illerde üretimler durma noktasına geldi.

Gerek işçi tedariki gerekse malzeme ve ekipman tedariki deprem bölgesine yoğunlaştı. Bu noktadaki projelerde aksama var diyebiliriz.

Bir diğer neden konut kredilerine getirilen sınırlamadır. Bu noktada konuta erişimin zorlaşması insanların konut alımından ziyade kiralamaya yöneltti. Zaten bunu son günlerde açıklanan konut satış rakamlarındaki düşüşlerden de görebiliyoruz.

YENİ EĞİTİM DÖNEMİ ARTIŞI ETKİLEYECEK
Fiyatların artması nedeniyle düşen satışlar sonrasında insanlar ihtiyaçlarını kiralama yaparak karşılamaya çalışıyor. Bu da kiraya olan talebi artıran önemli bir unsurdur. Yaz sezonunun başlaması ile beraber evliliklerin başlaması, deprem nedeniyle daha güvenli yapılara kayma ihtiyacı, kentsel dönüşüm sonrası yıkılan binalar ve çevresinde yeni konut ihtiyaçları her geçen gün kira fiyatlarını yukarı doğru çekiyor.

Önümüzdeki dönemde gerek üniversiteyi kazanan öğrencilerin uzaktan eğitim döneminde boşalttıkları daireleri tekrar kiralamaya duyacakları ihtiyaçlar, belki yine yeni dönemde yapılacak memur atamaları vb. sebeplerle bu ihtiyaç daha da artacaktır, fiyatların bu noktada tetiklenmesine etki yapacaktır.

KİRA SINIRI DA YÜKSELMENİN SEBEBİ
Kira sınırı düzenlemesi de mal sahiplerinin yeniden kiraya verirken fiyatı daha yukarı çekmelerine neden oluyor diyebilirim. Kira sınırlamasının uzayıp uzamayacağı, hatta birkaç dönem tekrar uzatılması mal sahiplerini de artan enflasyon karşısında başlangıçta daha yüksek bir kira bedeli istemeye yönlendiriyor. Bu nedenle de kiracısı çıkan, taşınmazını kiraya vermek isteyenler gelecek fiyatı şimdiden almak istiyorlar.

Bu durum özellikle İstanbul gibi bazı yerlerde kira amortisman sürelerini daha aşağı çekeceğe benziyor. İstanbul’da ortalama kira amortisman süreleri ortalama 25 yıl gibi bir süredeyken, bunların artık 20 yıla kadar düşmeye başladığını görüyoruz. Satılık konuta erişmek zorlaştıkça amortisman süreleri de düşüyor. 20 yıla kadar gerilemeye başladı diyebiliriz.