Kooperatif kanunu uygulama yönetmeliği!

Kooperatif kanunu uygulama yönetmeliği!

Kooperatif Kanunu 10 Mayıs 1969 yılında 13195 sayılı Resmi Gazete'de yaynlandı. Kanun içeriğinde kooperatif hükümlerine yer veriliyor.

A) Tarif:

Madde 1 –(Değişik: 21/4/2004 – 5146/ 1 md.)

 Tüzel kişiliği haiz olmak üzere ortaklarının belirli ekonomik menfaatlerini ve özellikle meslek veya geçimlerine ait ihtiyaçlarını işgücü ve parasal katkılarıyla karşılıklı yardım, dayanışma ve kefalet suretiyle sağlayıp korumak amacıyla gerçek ve tüzel kişiler tarafından kurulan değişir ortaklı ve değişir sermayeli ortaklıklara kooperatif denir.

B) Kuruluş, muteberlik şartları, isim kullanma yetkisi :

Madde 2 – Bir kooperatif en az 7 ortak tarafından imzalanacak ana sözleşme ile kurulur. Ana sözleşmedeki imzaların noterce onaylanması gerekir. Yapı kooperatifleri ile konusuna taşınmaz mal temliki dahil bulunan diğer kooperatiflerin anasözleşmelerinde ortaklara taşınmaz mal temlik edileceği hakkındaki taahhütler başka bir resmi şekil aranmaksızın muteberdir. Sermaye miktarı sınırlandırılarak kooperatif kurulamaz. Kooperatif adını ancak bu kanuna göre kurulmuş teşekküller kullanabilir. (Ek: 6/10/1988 - 3476/1 md.) Kooperatifler ve üst kuruluşlarının unvanlarında, kamu kurum ve kuruluşlarının isimlerine yer verilemez.

C) İzin verme, tescil ve ilan:

Madde 3 – Ana sözleşme, Ticaret Bakanlığına verilir. Bakanlığın kuruluşa izin vermesi halinde, kooperatif

merkezinin bulunduğu yer ticaret siciline tescil ve ilan olunur. Tescil ve ilan olunacak hususlar şunlardır:

1. Ana sözleşme tarihi,

2. Kooperatifin amacı, konusu ve varsa süresi,

3. Kooperatifin unvanı ve merkezi,

 4. Kooperatifin sermayesi ve bunun nakdi kısmına karşılık olarak ödenen en az miktar ve her ortaklık payının değeri,

 5. Ortaklık payı belgelerinin ada yazılı olduğu,

 6. Ayni sermaye ve devralınan akçalı kıymetlerle işletmelerin neden ibaret oldukları ve bunlara biçilen değerler,

 7. Kooperatifin ne suretle temsil olunacağı ve denetleneceği,

 8. Yönetim Kurulu üyeleriyle kooperatifi temsile yetkili kimselerin ad ve soyadları,

 9. Kooperatifin yapacağı ilanların şekli ve anasözleşmede de bu hususta bir hüküm varsa yönetim kurulu kararlarının

pay sahiplerine ne suretle bildirileceği,

 10. Kooperatifin şubeleri: Kooperatifler, lüzum gördükleri takdirde memleket içinde ve dışında şubeler açabilirler.

Şubeler, merkezin sicil kaydına atıf yapılmak suretiyle bulundukları yer ticaret siciline tescil olunurlar.

 Ticaret Bakanlığı, ana sözleşmelerin, kanunun ihtiyari hükümlerinden ayrıldığını ileri sürerek kooperatifleri

kuruluşuna izin vermekten kaçınamaz.

 Anasözleşmenin değişiklikleri de kuruluştaki usullere bağlıdır.

 D) Anasözleşmeye konacak hükümler:

 I – Mecburi hükümler:

 Madde 4 – Kooperatif anasözleşmesinde aşağıdaki hususlara ait hükümlerin yer olması gerektir.

 1. Kooperatifin adı ve merkezi,

 2. Kooperatifin amacı ve çalışma konuları,

 3. Ortaklık sıfatını kazandıran ve kaybettiren hal ve şartlar,

 4. Ortakların pay tutarı ve kooperatif sermayesinin ödenme şekli, nakdi sermayenin en az 1/4 nün peşin ödenmesi,

 5. Ortakların ayni sermaye koyup koymıyacakları,

 6. Kooperatiflerin yükümlerinden dolayı ortakların sorumluluk durumu ve derecesi,

 7. Kooperatifin yönetici ve denetleyici organlarının görev ve yetki ve sorumlulukları ve seçim tarzları,

 8. Kooperatifin temsiline ait hükümler,

 9. Yıllık gelir gider farklarının, hesaplama ve kullanma şekilleri,

 10.Kurucuların adı, soyadı iş ve konut adresleri,

 II – İhtiyari hükümler:

 Madde 5 – Anasözleşme ayrıca aşağıdaki hususları da kapsıyabilir.

 1. Genel kurulun toplantısı, kararların alınması, oyların kullanılması hakkındaki hükümler;

 2. Kooperatifin çalışma şekline dair esaslar;

 3. Kooperatifin birliklerle olan münasebetleri;

 4. Kooperatifin diğer bir kooperatifle birleşmesine ait hükümler;

 5. Kooperatifin süresi.

 III – Yorumlayıcı hükümler:

 Madde 6 – 5 inci maddenin 1 ve 2 nci bentlerinde yazılı hususlar hakkında anasözleşmede hüküm olmadığı takdirde

aşağıdaki hükümler uygulanır.

1. Genel kurul, kooperatifi temsile yetkililer tarafından imzalanan taahütlü mektuplarla veya mahalli gazete ile

köylerde ise yazılı olarak imza karşılığı toplantıya çağrılır.

 2. Kooperatifin faaliyeti; kooperatifin amacı ve çalışma konusuyle sınırlıdır.

 E) Tüzel kişiliğin kazanılması ve sorumluluk:

 Madde 7 – Kooperatif ticaret siciline tescil ile tüzel kişilik kazanır. Tescilden önce kooperatif namına işlem yapanlar

bunlardan şahsan ve zincirleme olarak sorumludur.

İKİNCİ BÖLÜM

Ortaklık Sıfatının Kazanılması ve Kaybedilmesi

 A) Ortaklığa girme şartları ve ek ödemeler:

 1. Ortaklığa girme şartları ve ortak sayısı:

 Madde 8 – (Değişik: 6/10/1988 - 3476/2 md.)

 Kooperatif ortaklığına girmek için gerçek kişilerin medeni hakları kullanma yeterliliğine sahip olmaları gerekir.

Ortak olmak isteyen gerçek ve tüzelkişiler, kooperatif anasözleşmesi hükümlerini bütün hak ve ödevleriyle birlikte kabul

ettiklerini belirten bir yazı ile kooperatif yönetim kuruluna başvururlar. Kooperatif, ortaklarına kendi varlığı dışında şahsi bir

sorumluluk veya ek ödemeler yüklüyor ise ortak olmak isteği, bu yükümlerin yazılı olarak kabul edilmesi halinde değer taşır.

 Yönetim Kurulu; ortaklar ile ortak olmak için müracat edenlerin anasözleşmede gösterilen ortaklık şartlarını taşıyıp taşımadıklarını araştırmak zorundadır.

 Yapı kooperatiflerinde konut, işyeri ve ortak sayısı genel kurulca belirlenir. Yönetim Kurulu, genel kurulca

kararlaştırılan sayının üzerinde ortak kaydedemez.

 II – Tüzel kişilerin ortaklığı:

 Madde 9 ––(Değişik: 21/4/2004 – 5146/ 2 md.)

 Kamu ve özel hukuk tüzel kişileri amaçları bakımından ilgilendikleri kooperatiflerin kuruluşlarına yardımcı olabilir,

önderlik edebilir ve ortak olabilirler.

 B) Ortaklığın sona ermesi:

 I – Ortaklıktan çıkma serbestisi - tazminat:

 Madde 10 – Her ortağın kooperatiften çıkma hakkı vardır. Çıkma keyfiyetinin kooperatifin mevcudiyetini tehlikeye düşürmesi halinde ayrılmak istiyen ortağın, muhik bir tazminat ödenmesine dahi hüküm anasözleşmeye konulabilir.

 II – Ortaklıktan çıkmanın sınırlandırılması:

 Madde 11 – Kooperatiften çıkma hakkının kullanılması, anasözleşme ile en çok 5 yıl için sınırlandırılabilir. Haklı ve önemli sebeplerle bu süreden evvel çıkabileceği hususunda Anasözleşmeye hüküm konulabilir.

 Bir ortağın hiçbir suretle kooperatiften çıkamıyacağına dair bağlamalar hükümsüzdür.

 III – Bildirme süresi ve çıkma zamanı:

 Madde 12 – Çıkış, ancak bir hesap senesi sonu için ve en az 6 ay önceden haber verilerek yapılır. Anasözleşmede daha kısa bir süre belirtilip hesap senesi içinde çıkışa müsaade edilebilir.

 IV – Ortaklıktan çıkmayı kabulden kaçınma:

 Madde 13 – Yönetim kurulu, anasözleşmeye uygun olarak yapılacak isteğe rağmen, bir ortağın kooperatiften istifasını kabulden kaçınacak olursa, ortak çıkma dileğini noter aracılığı ile kooperatife bildirir. Bildiri tarihinden itibaren çıkma gerçekleşir.

Kooperatif hisse devir sözleşmesi örneği!

Öznur YASLI/Emlakkulisi.com