Kripto para seçerken nelere dikkat edilmeli?

Kripto para birimleri geleneksel piyasalarda görülmeyen fiyat hareketleriyle gündemin ilk sırasında yer alırken bu hareketleriyle de yatırımcının ilgisini çekiyor. Hürriyet'ten Şenay Zeren'in haberine göre; risk oranı yüksek bir piyasa olan Kripto Para Piyasası, dalgalanmalar yaşansa da yatırımcı sayısıyla birlikte piyasa hacmini de günden güne yükseltiyor. 

Kripto para uzmanları, yatırım yapılırken büyük zararlar yaşamamak için işlem yapılacak kripto para borsasını araştırarak seçilmesi gerektiği konusunda anımsatmada bulunurken, aynı zamanda yatırım yapılacak kripto paraları da doğru seçmeleri konusun sık sık uyarıda bulunuyor.

Peki yatırım yapılacak doğru kripto para birimi nasıl seçilmeli, Proje Dokümanı nasıl okunmalı? Kripto para birimine yatırım yapmadan önce Whitepaper adıyla tanınan teknik dokümanını incelemek projeyi doğru anlamak için en önemli yollardan biri. Whitepaper’ı incelemek projenin hedefi temel ve teknik özellikleri konusunda bilgi edinmenizi sağlayabilir. Özellikle projenin amacı, en önemli bilgiler arasında yer alırken; projenin dayandırıldığı noktalar ve gerekçeler yatırımcıyı ikna etmiyorsa doğru proje olup olmadığını yeniden sorgulamak gerekebilir. Uzmanlar ayrıca projenin içinde yer alan isimlerin hangi alanlarda çalıştıkları ve çalışmaların ne kadar süredirsürdürdüklerinin de yatırımcılar için fikir verici olduğunu belirtiyor.

Huobi Global Bölge Genel Müdürü Alphan Göğüş, Token ekonomisine de dikkat çekerken, “İlgilendiğiniz bir projede tokenların nasıl oluşturulacağı, hangi fiyattan ne kadar ve ne zaman çıkarılacağı gibi sorulara cevap verebilecek projeler, diğerlerinin arasından göze çarpacaktır. Burada öncelikle, Bazı zengin yatırımcılar projeyi domine edebilir mi?, Bireysel yatırımcılar için sınır nedir?, Projenin artıracağı maksimum miktar ne olacak? gibi sorular akla gelebilir” şeklinde değerlendirdi. Paribu CEO’su Yasin Oral ise, “Kripto paraları temel ve teknik özelliklerini, işlem hacmini, yol haritasını, uzun vadeli performansını inceleyerek seçmek büyük önem taşıyor” dedi.

Kripto para piyasaları üzerinde özellikle ABD’li bankaların kripto para piyasalarına yönelik düzenlemelerin yön verici olması beklenirken; regülatif kurumlardan gelecek açıklamaların da yatırımcılar tarafından dikkatle takip etmesi gerekiyor. Kripto para yatırımcısının doğru coin’i nasıl seçebileceğini, proje dokümanını nasıl okuması gerektiğini ve yatırımcıların hangi Haber akışlarını takip edebileceklerini Huobi Global Bölge Genel Müdürü Alphan Göğüş ve Paribu CEO’su Yasin Oral anlattı. 

Kripto para yatırımcısının satın almayı düşündüğü coin’in önce proje dokümanını okuması ona göre karar vermesi öneriliyor. Ancak bunu nasıl yapacağını bilmeyen yatırımcı sayısı da oldukça fazla. Siz bu konuda yatırımcılara ne gibi önerilerde bulunabilirsiniz?

Huobi Global Bölge Genel Müdürü Alphan Göğüş: Sadece kripto paralar özelinde değil; genel anlamda bir ‘yatırımcı’ olmak dikkatli ve özenli olmayı, bilinçli adımlar atmayı gerektirir. Doğru bir kripto para yatırımı yapabilmek için elbette atılacak en önemli adım, kripto varlıkların bir tanıtım kartı ya da pasaportu olarak nitelendirebileceğimiz white paper’lara (teknik doküman) yoğunlaşmak olmalı.

Öncelikle söz konusu projelerin günümüzde ne kadar geçerli olabileceği; yola çıkış noktasındaki amacı çok kıymetli. Projenin hangi unsurlara dayandırıldığı ve gerekçeleri yatırımcıyı ikna etmeye yetmiyorsa yatırım doğru bir proje olmayabilir. Mevcut soru işaretlerinin ortadan kaldırılması için sadece projeyi okumakla yetinmeyip; ilgili makale ve videoları da bu süreçte takip etmek yerinde bir adım olacaktır. Ama bireysel anlamda en önemli adım, projeler için olabildiğince soru sormak ve bu sorulara maksimum seviyede cevap alabilmek olmalı.

İŞİN TEKNOLOJİ BOYUTUNU DA ÖNEMLİ

Bu süreçte projelerin içinde olan isimlerin de hangi alanlarda çalıştıkları, deneyimleri, çalışmayı ne kadar zamandır sürdürdükleri yatırımcılar için fikir verici olacaktır.

Burada devreye girecek olan diğer bir konu da token ekonomisi. İlgilendiğiniz bir projede tokenların nasıl oluşturulacağı, hangi fiyattan ne kadar ve ne zaman çıkarılacağı gibi sorulara cevap verebilecek projeler, diğerlerinin arasından göze çarpacaktır. Burada öncelikle, “Bazı zengin yatırımcılar projeyi domine edebilir mi?”, “Bireysel yatırımcılar için sınır nedir?”, “Projenin artıracağı maksimum miktar ne olacak?” gibi sorular akla gelebilir.

Bir de işin teknoloji boyutunu da ele almak gerekiyor. Bugün listelenen birçok proje farklı blockchain ağlarında akıllı sözleşmeler tarafından yönetiliyor. Bu akıllı sözleşmelerde herhangi bir yazılım açığının bulunmaması da yatırımlarımız açısından oldukça kıymetli. Bu nedenle artık birçok proje gerek web sitesinde gerek whitepaper’ında akıllı sözleşmelerin bir siber güvenlik denetiminden geçtiğine dair “audit” bilgilerini eklemeye başladı. Bunu göz ardı etmemek gerekli.

Tüm bu adımları attıktan sonra gerçekten güvenilen bir alanda yatırım tercihlerinin yapılması çok önemli. Yatırımcılar white paperlar için zaman ayırabildiği takdirde analiz becerilerinin zamanla gelişeceğine emin olabilirler.

Paribu CEO’su Yasin Oral: Özellikle kripto para ekosisteminde doğru bilgi büyük önem taşıyor. Bir kripto paraya yatırım yapmadan önce whitepaper denilen teknik dokümanını incelemek projeyi doğru anlamanın yollarından biri. Bu, projenin ortaya koyulma amacının yanı sıra temel ve teknik özelliklerini öğrenmeyi sağlayabilir. Bunları bilmek önemli çünkü sürdürülebilir olmayan, bir çözüm önerisi sunmayan projeler yatırımcılar için risk oluşturabilir. Kripto paraları temel ve teknik özelliklerini, işlem hacmini, yol haritasını, uzun vadeli performansını inceleyerek seçmek büyük önem taşıyor.

GÜVENİLİR PLATFORMLAR SEÇİLMELİ

Öte yandan herkes teknolojik okuryazarlık konusunda çok hâkim olmayabilir. Bu durumlarda da güvenilir platformdan işlem yapmak büyük önem taşıyor. Yani zaten kullanıcı adına bu araştırmayı önceden yapan, kullanıcıyı koruma önceliğiyle hareket eden bir platformdan işlem yapılmalı.

Kripto para yatırımcılarına, yatırım yapacağı coin’in proje dokümanını okuması dışında başka ne gibi tavsiyeleriniz olabilir? Yatırımcı, satın alacağı coin’i seçerken nelere dikkat etmeli ve kendisini riskten nasıl korumalı?

Alphan Göğüş: Yatırımcılar için eldeki varlıklarını doğru yönetmek son derece önemli. Kripto paralar, blockchain, DeFi finansın geleceğini oluşturuyor ancak aynı zamanda alışageldiğimiz geleneksel yatırım araçlarının dışındalar. Bu anlamda risk yönetimini doğru yapabilmek çok kıymetli.

Finansal okur yazarlık düzeyinin herkes için aynı seviyede olması mümkün değil. Ancak bu okur-yazarlığı geliştirmekteki öncelikli amaç riski olabildiğince minimize etmek. Yatırımcılar için bilgiye erişimin arttığı bu dönemde, küresel gelişmeleri yakından takip etmek son derece önemli. Yatırımcının seçtiği borsanın para çekim ve yatırma işlemlerini sıklıkla dondurması, fiyat aralıklarında yeterli hacim olmaması sebebiyle ya botların olması ya da işlemlerin anlık yapılamaması gibi unsurlara da dikkat edilmesi gerekiyor.

Kripto parayla bir şekilde tanışmış bazı insanlar tarafından “kripto para oynamak” ifadesi kullanılıyor. Kripto paralar bir oyun alanı, bir bahis platformunun parçası değiller. Şirketler bu taraftaki algıyı doğru yönetirken, kullanıcıların da bu bilinci geliştirmesi çok çok önemli. Örneğin Huobi olarak, kullanıcılarımızın okur yazarlığının artması için sosyal medya hesaplarımızdan günlük piyasa analizleri paylaşıyoruz. Ayrıca kullanıcılarımızı kripto para birimleri, blok zinciri, DeFi gibi konularda en son gelişmelerden haberdar ettiğimiz ve finansal okuryazarlığı geliştirmeyi amaçladığımız Huobi Learn platformumuz var. Burada da yatırımcılara güncel bilgiye ulaşmaları konusunda yardımcı oluyoruz.

YENİ YATIRIMCI KÜÇÜK MİKTARLARLA DENEME YAPABİLİR

Seçilecek kripto para borsasının global bir bakış açısını ne kadar yakalayabildiğine de dikkat edilmesi gerekiyor. İlk defa kripto para yatırımı yapacaklar belki öncelikle küçük miktarlarla denemeler yapabilir.

Türkiye’nin de ilk sıralarda yer aldığı dünyanın pek çok ülkesinde her yaş, meslek ve iş grubundan insanlar kripto paralara yatırım yapıyor ve bu durum tüm günlük konuşmaların da bir parçası haline gelmiş durumda. Gerçekten bu piyasa için değer üretmiş, bilgi ve analizlerini paylaşmaktan çekinmeyen çok sayıda kıymetli isim var. Sektörde değer yaratan isimleri takip etmek, komşunuzu ya da çalışma arkadaşınızı dinlemekten çok daha anlamlı olabilir.

Yasin Oral: Kaynağı şüpheli yatırım tavsiyeleriyle değil doğru bilgiyle hareket etmek gerekiyor. Bu konuda iletişim kanallarımız üzerinden paylaştığımız içeriklere bakılabilir. Kullanıcıların doğru bilgiye erişmesi için yazılı, sözlü ya da video prodüksiyon olarak ciddi bir içerik havuzumuz var.

ANLIK FİYAT PERFORMANSINA BAKMAK YETERLİ DEĞİL

Kripto paralar söz konusu olduğunda sadece anlık fiyat performansına bakmak yeterli değil, hatta yanıltıcı da olabilir. Kripto paraların dolaşımdaki, toplam ve maksimum arzı, global işlem hacmi, aylık ve yıllık fiyat performansı incelenmeli. Ayrıca kripto paraların global platformlardaki performansına, sosyal medya kanallarındaki içeriklerine, Google Analytics verilerine, Github aktivitelerine bakılabilir.

Projenin gelişimi devam ediyor mu, geliştirmeler yapılıyor mu, yol haritasına uygun adımlar atılıyor mu… Tabii yine aynı noktaya geliyoruz: Yalnızca güvenilir platformlarda işlem yapılmalı. Hem varlıklarınızın muhafazası hem de size sunulan projeler güvenilir mi konularında bu çok önemli bir etken. Kripto para işlem platformları varlıklarınız güvenle muhafaza ediyor mu es geçilemeyecek bir konu.

ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Jerome Powell, geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamalarda tapering’i (varlık alımı azaltımı) hızlandırabileceği yönünde mesaj verdi. Bu söylemin gerçekleşmesi Fed’in faiz artırım takvimini de öne çekebilir. Gözler, şimdi 14-15 Aralık’ta yapılacak Fed toplantısına çevrildi. Bu gelişmelerin ve olası senaryoların kripto para piyasaları üzerinde nasıl bir etki yaratmasını bekliyorsunuz? Bunun dışında kripto para piyasaları için kritik önemde olan ve yatırımcılara takip etmeleri gerektiğini söyleyebileceğiniz haber akışları var mı?

Alphan Göğüş: Fed Başkanı Powell’ın enflasyonun ‘geçici yüksek’ tanımı önceki gün Senato’da yaptığı konuşma sonrası rafa kalktı ve artık karşımızda enflasyonla mücadele eden Fed olduğunu görebiliyoruz. Piyasa şu an Fed’in sert bir faiz artırımından çekindiğini düşünüyor. Bu nedenle tapering’in enflasyona katkısı FOMC’nin 14-15 Aralık toplantısında tartışılacaktır.

TAPERING’İN DOĞRUDAN ETKİSİ BULUNMUYOR

Tüm bu gündeme ek olarak, tapering’in doğrudan kripto paralara etkisinin bulunduğunu söylemek çok doğru olmaz. Kredi kaynaklarını etkileyen varlık alımlarından kripto para piyasasına giren likiditenin payının, kripto para fiyatlamalarını altüst edecek kadar yüksek olmadığını düşünürsek sadece makro piyasa ile olan korelasyon kripto paraları etkileyecektir.

Eş zamanlı birtakım gelişmelerin de dikkat çekici olduğunu söyleyebiliriz. Facebook’un ismini ‘Meta’ olarak değiştirmesinin ardından Twitter’ın eski CEO’su Jack Dorsey, şirketinin ismini ‘Block’ olarak değiştirdi. Bu gelişmeler, sektöre olan ilginin de bir göstergesi. Bu şirketler öncülüğünde sektör yatırımları takip edilecek. Önümüzdeki dönemde ABD’de de bankaların kriptopara içeren bazı aktivitelere ilişkin yeni düzenleme ve regülasyonları da kripto para fiyatlamalarına yön verebilir.

Yasin Oral: 2,5 trilyon dolarlık bir piyasadan bahsediyoruz. Bunun yaklaşık yüzde 7’si kurumların bilançolarında tuttukları kripto paraları içeriyor. Bu, piyasanın giderek olgunlaştığını gösteriyor. Dolayısıyla bu tür durumların etkisinin sınırlı olabileceğini söylemek mümkün.

Bundan sonraki süreçte özellikle regülatif kurumlardan gelecek açıklamalar ve düzenlemeler herkesin takip etmesi gereken bir konu. Tüm dünyada önemli adımlar atılıyor ve bu adımlar regülasyon süreçlerini henüz tamamlamamış ülkeler için de örnek oluşturuyor.

Kripto para piyasasına bireysel yatırımların yanında kurumsal yatırımlar da giderek artıyor. Kurumsal yatırımlar bireysel güveni de artırıyor. Buradaki adımlar ekosistem adına dikkat çekici. Ayrıca NFT, Metaverse gibi konular gün geçtikçe daha çok gündemimiz haline gelecek. Buradaki adımları takip etmek gerekiyor. 

Kripto paralarda sert değer kaybı!