Makina değerleme ve değerlemenin amacı!

Makine Değerlemede üretim hatları, makine ve ekipmanlar, yardımcı teçhizatlar, taşıt araçları, elektronik cihazlar, ofis mobilya-demirbaş ve mefruşatlar, diğer taşınmaz türlerinden ayrılan ve değerlemede kullanılacak yaklaşım şekli ile değerlemenin raporlanmasını etkileyen önemli farklılıklar içermektedir. Bahsi geçen maddi duran varlıklar taşınmazlara göre çok daha hızlı yıpranabilmekte ve teknolojik olarak demode olma riski taşımaktadır.

Hangi amaca yönelik değerleme yapılacağı (değerlemenin amacı) çalışmanın ana konusunu oluşturmakla beraber, buna bağlı olarak çalışma aşamaları ve kullanılan değerleme yaklaşımları önemli ölçüde değişiklik gösterebilmektedir. Değerleme uzmanı, makine ve ekipman değerlemesinde, değerlemeye konu varlığın yapısına ve değerleme amacına uygun olarak birtakım varsayımları gözönünde bulundurmalıdır. Örnekler çoğaltılabileceği gibi, makine ve ekipmanın tesisin bir bütün olarak çalışır durumda faaliyetine devam edeceği, mevcut makine parkının taşınacağı, tesisin faal veya gayri faal durumda olması, kiralama amaçlı değerleme yapılması, finansal raporlama amaçlı değerleme yapılması gibi hususlar mutlaka gözönünde bulundurulmalıdır.

Makine ve ekipman değerlemesi bir süreç olarak ele alınmalı ve değerleme uzmanının, her bir aşamada birçok parametreyi ve veriyi analiz etmesi gerekmektedir. Bu süreç her aşamada detaylandırılacağı gibi tespit amaçlı yapılacak saha ziyaretinden başlayarak makro nitelik ve özellikler açısından; tesis kapasitesi, verimliliği, kısıtlı hammadde kaynakları, çevre ile ilişkilerinin belirlenmesi fabrikanın içinde bulunduğu arsa ve binalara ilişkin sınırlı süreli kullanım hakları, mülkiyet bilgilerinin incelenmesi ve değerlemenin amacına uygun şekilde sınıflandırılması gibi faktörler, mikro niteliklerin tespitinde ise değerleme konusu makinenin marka, model, seri numarası, kapasitesi, teknolojik durumu gibi tanımlayıcı bilgiler mutlaka tespit edilmeli ve topyekün iyi analiz edilmelidir.

Değerleme sektöründe gayrimenkul alanında da olduğu gibi makine değerlemede iş hacminin büyük bir bölümünü yine bankalar oluşturmaktadır. Bankalar nezdinde teminat amaçlı, satış ve ticari işletme rehnine yönelik tespit ve değerleme çalışmaları ağırlıklıdır. Halka arz olmuş şirketler, bağımsız denetim şirketleri tarafından hazırlanan 6 aylık, yıllık faaliyet raporlarında kullanılmak üzere aktiflerinde bulunan maddi duran varlıkların yeniden değerlemesini düzenli olarak yaptırmakla beraber Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarının 16. Maddesi gereği, aktiflerde yer alan tüm duran varlıklar her yıl yeniden değerleme neticesindeki yeni değerleriyle deftere kaydedilmelidir. 

21.11.2012 tarihinde yürürlüğe giren 6361 sayılı finansal kiralama, faktoring ve finansman şirketleri kanunu gereği sat-geri kirala işleride finansal kiralama kapsamı içine alınmış ve şirketlerin işletme sermayesi ihtiyacının karşılanmasına ciddi katkılar sağlanmış oldu. Bu durum Leasing taleplerini arttırdığı gibi Leasing firmalarının sat-geri kirala kapsamındaki varlıkların değerleme talepleri günden güne artış göstermektedir.

Bunların yanısıra özel firmaların, kredi talepleri, alım ve satım işlemleri, sigorta ve hasar tespiti çalışmaları, vergi planlaması, hisse devri, ortaklık oluşturulması, yönetim kararları, kamulaştırma ve şirket tasfiyesi gibi durumlara istinaden değerleme talepleri olabilmektedir.

Bilgi ve birikimini iştiraki olduğu Türkiye Sınai Kalkınma Bankası’nın yarım asrı aşkın tecrübesinden alan TSKB Gayrimenkul Değerleme A.Ş. Makine değerleme konusunda uzmanlaşmış mühendislerden oluşan kadromuz ile, değerlemeye konu olan makine-teçhizat ve diğer maddi duran varlıklar, uluslararası yöntemler ve raporlama standartları doğrultusunda raporlanmaktadır.

TSKB Gayrimenkul Değerleme

Özel Projeler Departmanı Makine Değerleme Yönetici Yardımcısı

Mesut Kaya