Milyonlarca ev sahibini ilgilendiriyor! Kira gelirinde buna dikkat!
Konut kira artış sınırlaması ve emsal kira bedeli konusu sık sık gündeme geliyor. Ekonomimcom köşe yazarı Bumin Doğrusöz, kira gelirinde ev sahiplerini ilgilendiren önnemli bir detay paylaştı. İşte ayrıntılar...
2022 yılında emlâk vergisi değeri 800 bin lira olan ve bu değer üzerinden emlâk vergisi ödeyen Ali Bey'in, bu dairesi için yıllık emsal kira geliri bedelinin 40 bin TL olduğunu belirten Doğrusöz, Ali beyin, gerçekte, yıllık 30 bin lira kira geliri elde ettiyse, bu gelirini mi, yoksa emsal kira bedelini mi beyan edeceği sorusunu yanıtladı.
Bumin Doğrusöz, konuyla ilgili olarak, 2022 gelirlerinin ve bazı mükellefler içinse 2023 yılı gelirlerinin beyanında karşılaşılacak önemli bir soruna dikkat çekti.
"Bilindiği gibi, 7409 sayılı Kanun’la Borçlar Kanunu’na eklenen bir geçici madde ile mesken kiralarında artış oranının, 11.06.2022 ile 01.07.2023 tarihleri arasında yenilenen kira dönemleri için en fazla bir önceki kira yılına ait kira bedelinin yüzde 25’i oranında olabileceği düzenlenmiştir" açıklamasında bulunan Doğrusöz, diğer taraftan taşınmazların emlâk vergisi değerlerinin her sene, yeniden değerleme oranının (yüzde 122,93) yarısı (yüzde 61,46) oranında arttığını belirtti.
Doğrusöz, emlak vergisi değeri 1 milyon lira olan evinden, şubat başlangıç tarihli kira sözleşmesine dayalı eski kiracısından yıllık 60 bin TL kira elde bir kişinin, taşınmazının 2023 emlâk vergisi değerinin 1 milyon 614 bin lira, 2023 yılı kira gelirinin ise 75 bin lira olacağını dile getirdi.
"Görüldüğü gibi 2022 yılında emsal kira bedeli hükümlerine takılmayan bu mükellefin kira geliri emsal kira bedelinin altında, bir başka deyişle emlâk vergisi değerinin yüzde 5’inin altında kalacaktır" ifadelerini kullanan Doğrusöz, 'Gerçek kira geliri emsal kira bedelinin altında kalan mükellefler, emsal bedel esasına göre bulunan tutar kadar gelir beyan etmek zorunda mıdır?' sorusunu yanıtladı.
Gelir Vergisi Kanunu’nun bütün kanunun yorumlanmasına esas olacak ilkeleri, 1 ve 2'nci maddesinde açıkladığını aktaran Doğrusöz, ilkeye göre gelir vergisinin, kişilerin elde ettikleri gerçek gelirleri üzerinden alındığını vurguladı. Doğrusöz, "Bir başka deyişle, kişilerin gerçek olmayan veya elde etmedikleri gelirleri, gelir vergisine esas alınamaz" şeklinde konuştu.
Konuyla ilgili olarak "Ayrıca, kişilerin ekonomik faaliyetleri ve vergiyi doğuran olaylar, özel hukuk alanında, konumuza ilişkin olarak, kira sözleşmeleri ile oluşur. Kira sözleşmeleri, kira bedelini de gösterir" açıklamasında bulunan Doğrusöz, "Vergi Usul Kanunu'nun 8. maddesine göre ise, vergi mükellefiyetini veya vergi sorumluluğunu devredenler dışındaki sözleşmeler, muvazaalı veya peçelemeli olduğu ve taraflarının gerçek iradesini veya gerçek durumu yansıtmadığının vergi idaresince delillendirilmesi hali dışında, vergi dairesini bağlar ve vergilendirmeye esas alınmak zorundadır" ifadelerini kullandı ve Danıştay'ın muhtelif dava dairelerinin yerleşik içtihadının da bu yönde olduğunu söyledi.
Doğrusöz, mükelleflerin, gerçekten elde ettikleri kira gelirlerini, kira sözleşmeleri, kira makbuzları veya kiraların bankadan ödendiği durumda banka dekontları veya posta havale makbuzları ile kanıtlayabildikleri sürece, emsal kira bedeline göre beyanda bulunmak zorunda olmadıklarının altını çizdi. Bu kişilere emsal kira bedelinden düşük kira geliri beyan ettikleri gerekçesiyle cezalı vergi uygulanamayacağını da aktaran Doğrusöz, ceza uygulanması durumunda kira geliri sahiplerinin, beyan ettikleri kira gelirinin gerçek olduğunu yargı mercileri önünde açıklama ve kanıtlama imkanına sahip olduklarını açıkladı.
Ekonomimcom köşe yazarı Bumin Doğrusöz, 'Konut kira artış sınırlaması ve emsal kira bedeli' başlıklı yazısına şu şekilde devam etti:
"Ancak mükelleflerin, kira gelirini kanıtlayamamaları, ellerinde delilleri ve hatta yazılı kira sözleşmeleri bile olmaması durumlarında veya gerçekte daha yüksek kira aldıklarının ve bu miktarı gizlediklerinin vergi idaresince delillendirilmesi halinde yahut gerçek kira bedelinin belirlenememesi veyahut kiracılarından kira almamaları halinde, emsal kira gelirine göre düşük gelir beyan etmeleri halinde cezalı vergi tarhiyatı ile karşılaşma ihtimalleri söz konusu olacaktır.
Netice olarak, kira gelirini tam ve doğru olarak beyan eden ve beyan ettiği tutarın gerçekte elde ettiği kira tutarı olduğunu kanıtlayabilen mükelleflerin, emsal kira bedeli hükmünden korkmaları veya çekinmeleri için hiçbir sebep yoktur.
Ayrıca kanunun anılan hükmüne göre, sayacağımız dört istisnai halde emsal [1. Boş kalan gayrimenkullerin muhafazası maksadıyla bedelsiz olarak başkalarının ikametine bırakılması 2. Binaların mal sahiplerinin usul (anne-baba, büyükanne-büyükbaba), füruğ (çocuk, torun) veya kardeşlerin ikametine tahsis edilmesi 3. Mal sahibi ile birlikte akrabaların da aynı evde veya dairede ikamet etmesi 4. Mahalli idareler dahil bütün kamu kurum ve kuruluşları ile yapılan kiralamalar] kira bedeli müessesesi uygulanmaz. Burada 1, 2 ve 3 numaralı hüküm için dikkat edilmesi gereken nokta, “ikamete tahsis edilme”dir. İkamet, yerleşmek niyeti ile oturulan yerdir. Bu sebeple “işyeri olarak yapılan tahsisler”, “çocuğa işyeri tahsisi”, “kişinin dairesini bedelsiz olarak şirketine kullandırması”, “bir dairenin (usul-füruğ ve kardeş kavramları dışında kalan), kardeş çocuğuna veya hala, dayı, teyze, amca gibi akrabalara işyeri veya mesken olarak bedelsiz kullandırma” gibi haller, emsal kira bedelinin istisnalarına girmez.
Ancak bu gibi hallerde, gerçekte bir kira bedeli tahsil ediliyorsa, yine bu gerçek kiranın beyan edilmesi gerekir.
Öte yandan bedelsiz işyeri olarak tahsislerde eğer mal sahibi gerçekte kira almayarak emsal kira bedeli üzerinden beyanname veriyorsa, kiracı işletmelerin kayıtlarında da bir kira gideri gözükmeyecek ve dolayısıyla stopaj yapma mükellefiyeti de doğmayacaktır."
Tapu sahipleri dikkat! Her yıl ödenen bu parayı ödemek zorunda değilsiniz! Hemen bakın!
