Moody’s, ev kredileri notu için 130 milyon dolar ödedi!

Darbe girişiminin ardından Türkiye’ye yönelik değerlendirmeleriyle siyasetçilerin ve iş dünyasının tepkisini çeken uluslararası kredi derecelendirme kuruluşları güvenilirlikte bir kez daha sınıfta aldı. Avrupa Birliği’nin (AB) sermaye piyasaları düzenleme kurumu Avrupa Menkul Kıymetler ve Piyasalar Otoritesi’nden (ESMA) Fitch Ratings’e, AB düzenlemelerini ihlal ettiği için 1.38 milyon Euro (Yaklaşık 1.5 milyon dolar) para cezası verdi. Cezanın iki gerekçesi bulunuyor, kurumdaki bazı analistlerin kredi derecelendirmeyle ilgili önemli verileri, halka açıklanmadan önce Fitch üst şirketi yetkililerine bildirmesi ve 2012 yılında Slovenya’nın kredi notunu düşürmeden 12 saat önce ülke yetkililerine haber vermesi gerekirken bunu yapmaması ve iç denetim hataları.

Bu kurallar ABD’li kredi derecelendirme kuruluşlarından memnun olmayan Avrupa Birliği tarafından 2012 yılı sonunda getirilmişti. Bağımsız bir kredi derecelendirme kuruluşu oluşturma çabaları sonuç vermeyen Avrupa, çareyi sıkı kurallar getirmekte bulmuştu.

2008 küresel krizini öngörememek ve kriz sonrasında kredi risklerini yeterince iyi değerlendirememekle suçlanan kurumlara yöneltilen eleştiriler arasında gelişmekte olan ve gelişmiş ülkeleri değerlendirirken farklı tutumlar sergilemeleri de yer alıyor.

EN FAZLA CEZAYI 1.3 MİLYAR $ İLE S&P ÖDEDİ

2008 yılından sonra haklarında pek çok soruşturma açılan üç büyük, sadece ABD’de 1.9 milyar dolar ceza ödedi. Son olarak Moody’s, mortgage kredileri için çıkarılan bazı kâğıtlara hak etmediği notlar verdiği gerekçesiyle California Emeklilik Fonu’yla 130 milyon dolar ödeyerek anlaşmayı tercih etti. S&P de 2004-2007 yılları arasında ipoteğe dayalı bazı menkul kıymetlerin kredi notlarını ‘kasten ve yanıltıcı’ olarak yükselttiği nedeniyle açılan soruşturmalarda yaklaşık 1.3 milyar dolar ödeyerek kurtuldu. Ancak soruşturmalar özellikle S&P’nin ABD’nin notunu 94 yıl sonra ilk kez kırarak AAA’dan AA’ya indirmesinin ardından geldi.

KÜRESEL KRİZİN SEBEBİ

ABD’li kredi derecelendirme kuruluşları 2008 yılında patlak veren küresel krizin de müsebbibi olarak görülüyor.

PAZARIN YÜZDE 95’İ S&P, FITCH VE MOODY’S’IN ELINDE

-1860’da kurulan Standard & Poor’s (S&P) ABD’nin en eski kredi derecelendirme kuruluşu.

-Moody’s 1909’da John Moody tarafından kuruldu.

-Her iki şirket büyük şirketler ve ülkelerin yüzde 40’arlık bölümünü derecelendiriyor.

-1913’te John Fitch tarafından kurulan Fitch, üç büyüklerin en küçüğü.

-ABD’nin Sermaye Piyasası Kurulu (SEC) 1975 yılında bu üçlüyü ulusal derecelendirme kuruluşları ilan etti.

-Küresel tahvillerin yüzde 95’i S&P, Moody’s ve Fitch tarafından derecelendiriliyor.

AVRUPA, ACELECİ S&P’Yİ TUTARSIZ OLMAKLA SUÇLADI

ABD’li kredi derecelendirme kuruluşları arasında en aceleci davrananın S&P olduğu dikkat çekiyor. Üçlü içinde Avrupa ülkeleri notunu düşüren ilk kuruluş olan S&P, Avrupa ülkelerinin de yoğun tepkisiyle karşılaşmıştı. S&P, Ocak 2012’de Fransa, İtalya ve Avusturya’nın notlarını düşürmüştü. Fitch ve Moody’s notlarda değişikliğe gitmemiş, S&P, not indiren tek kuruluş olması sebebiyle tutarsızlıkla eleştirilmişti. 2011 yılında Euro Bölgesi’ndeki borç krizinin İtalya’ya yayılabileceği endişelerine paralel Moody’s ve S&P, ülkenin kredi notunun indirilebileceği uyarısında bulunmuş, İtalya borçlanma maliyetini artırdıkları için soruşturma başlatmıştı.

İTALYA BASKIN YAPMIŞTI

S&P, 2011 yılında İtalya’nın notunu indirmiş, kararın ardından İtalyan savcılar kuruluşun Milano’daki ofisine baskın yapmıştı, Baskının vergi incelemesiyle ilgili olduğu ileri sürülmüştü.

Naime SERT/Habertürk