Şartlı hibe nedir?
Hibe, Bir bedel ya da başka bir karşılık olmadan, bir malın sahipliğinin bir başkasına devredilmesine bağış olarak ifade ediliyor. Peki, şartlı hibe nedir? Şartlı hibe nasıl gerçekleşir?
Şartlı hibe nedir?
Hibe, kelime anlamı olarak bağışlamak, karşılıksız vermek anlamlarına geliyor. Bir diğer ifade ile hibe; bir malı karşılık beklemeden bir başkasına vermek olarak tanımlanıyor.
Hibe; "Bir bedel ya da başka bir karşılık olmadan, bir malın sahipliğinin bir başkasına devredilmesine bağıştır." Bağışlama hayatta olan kimseler arasında mülkiyetin tamamını veya bir kısmını hiçbir ivaz (karşılık gözetmeden) devredildiği tasarruftur.
Kimler hibe yapamaz?
18 yaşını bitirmemiş kimse bağış yapamaz. Yine zihinsel özürlü kimseler bağış yapamazlar. Reşit ve mümeyyiz olmayan kişiler kanuni temsilcilerinin (veli veya vasinin) izni ile dahi bağış yapamazlar. Vasi vesayeti altındaki kimsenin malını bağışlayamaz. Anne-baba da velayetleri altındaki küçüğün malını satabildiği halde bağışlayamaz.
Küçük ve kısıtlılar temyiz kudretine sahip olmak kaydıyla reşit olmasa da kendisine yapılacak bağışı kabul edebilir. Ancak veli veya vasi küçük veya kısıtlıyı bu bağışı kabulden men edebilir.
Bağış yapılırken bağışı yapan kimse bağışı kabul eden kimseye bir kısım mükellefiyetler yükleyebilir. Bu mükellefiyet bir şeyi yapma veya yapmaktan kaçınma şeklinde olabilir. Böyle bir mükellefiyet varsa bağış resmi senedine bu mükellefiyet de yazılır.
Gerekli Belgeler
-Bağışlanacak taşınmaza ait tapu senedi yoksa ada parsel numarasını gösterir belge veya malikin sözlü beyanı
-Bağışlayanın ve bağışlanın veya temsilcilerinin fotoğraflı nüfus cüzdanı
-Taraflardan biri veya ikisinin temsili söz konusu ise temsile ilişkin belge
-Bağışlayanın bir bağışlananın iki adet fotoğrafı
Mali Yönü
-Beyan edilen emlak vergisi değerinden az olmamak üzere ve yeniden değerleme oranında uygulanarak bulunacak değerin binde 54 oranında tapu harcı bağışı kabul edenden tahsil edilir
-Taşınmaz malların var ise veraset intikal vergisi ilişiği kestirilir
-Döner sermaye işletmesince belirlenen tarifeye göre ücret ve eğitime katkı payı ve özel işlem vergisi tahsil edilir.
Şartlı hibe nedir?
Rücu şartıyla hibe yapılabiliyor. Rücu şartlı bağışta taşınmaz malın mülkiyeti bağışı kabul eden kimse adına tescil edilmekle beraber, şerhler sütununa rücu şartının varlığı işaret ediliyor (BK.242,TST.55).
Buradaki rücu şartı sadece bir tek şart olabilir. O da bağışı kabul edenin bağışlayandan önce ölmesi halinde taşınmazın bağışlayana geri döneceği şartıdır. Bunun dışında bir şartla taşınmaz geri dönmez (TST.11). Ancak bir tüzel kişi lehine rücu şartlı bağış yapılmış olup da tüzel kişilik son bulursa bu da bir bağıştan dönüş (vazgeçme) sebebidir.
Rücu şartı gerçekleşirse, yani lehine bağış yapılan kimse bağış yapandan önce ölürse, lehine rücu şartı bulunan kimse (eski malik) taşınmaz malın kendi adına yeniden tescilini isteyebilir. Bunun için mahkemeye başvurmasına gerek yoktur.
Nüfus kayıt örneği veya bir veraset senedi ile bu ölümü kanıtlayarak tapu sicil müdürlüğünden istemde bulunursa, taşınmazın mülkiyeti rücu eder. Bunun için taşınmazın halen ölen bağış lehdarının adında kayıtlı olması şart değildir. Taşınmaz bir başkasına devir edilmiş olsa dahi üzerinde bazı haklar kurulmuş olsa dahi mülkiyet bağıştan rücu eden adına tescil edilir.
Zira bu taşınmazı devir alanlar veya hak edinmiş kimseler rücu şartını şerhler sütununda görerek ve kabullenerek devir almış veya hak edinmişlerdir. Bu nedenle bu hakların tümünün terkini gerekir.
İşlemin Mali Yönü
Harçlar Kanununa ekli (4) sayılı Tarifenin 3. Pozisyonuna göre bağıştan rucü hakkı kullanılarak taşınmazın eski malik adına tescili istendiğinde, Binde 9 oranında tapu harcı tahsil edilir.
Ayrıca Döner Sermaye İşletmesince belirlenen tarifeye göre ücret tahsil edilir.
