Seferihisar, kentlerin en sakini; acelesi yok!

Bu bir insanlık özlemi" diye söze başlıyor İzmir'in Seferihisar ilçesinin Belediye Başkanı Tunç Soyer. Koltuğa oturduğu gün gündeme aldığı Citta Slow ile ilgili konuşurken haklı bir gururla gözlerinin içi gülüyor. Çünkü, iki yıl önce Türkiye'nin ilk "Sakin Kent"i ya da özgün adıyla söylemek gerekirse "Citta Slow"u Seferihisar oldu. Aslında tam Türkçesi "Yavaş Kent" ancak dilimizde yavaşlık tembellik gibi de algılanabileceğinden büyüklerimiz "Sakin Kent" diye uyarlamayı tercih etmiş.

YAŞLILAR PARTİSİ

35 bin nüfuslu ilçe, 2009'da "Sakin Kent" ilan edildiğinde kimse pek bir şey anlamadı. Yıllarca askeri çıkartma bölgesi ve SİT alanı olma özellikleri nedeniyle dışa kapalı yaşayan Seferihisar halkı artık kendini ve özelliklerini keşfediyor. Organik tarım, köy pazarları, özgün yemekler, kadınların para kazanması, balıkçılığın önünün daha da açılması, turizmcilerin baskılarına karşın çılgın partilerin yapıldığı Bodrum benzeri barlara izin verilmemesi, ev tipi pansiyonların özendirilmesi ve daha birçok projeyle Sakin bir kent oldu Seferihisar. Başkan Soyer'in, ilçeye kattığı bu kavramın en büyük getirisi kadınların oldu. Çünkü artık ürünlerini satabildikleri pazarları ve özgün Seferihisar yemeklerini pişirdikleri lokantaları var. Merkezdeki Sefertası lokantasının öyküsü de bir o kadar ilginç. Belediye yaklaşık 1.5 yıl önce 75 yaş üzerindeki 400 kişiyi toplayıp yemek verdi. Kendilerine de eski günlerini anlatmalarını isteyerek 20 soru yöneltildi. Ortaya müthiş yemek tarifleri çıktı. İşte o yemek tariflerinden yola çıkarak bir kadın kooperatifi kuruldu; ardından da Sefertası adlı lokanta açıldı. Burada işyerlerine sefertasıyla yemek servisi yapılıyor. Lokantanın başındaki Neptün Soyer, bir yıldır hizmet verdiklerini söylüyor. "Citta Slow" aynı zamanda yavaş gıdayı da teşvik ettiği için yöresel yemeklerin hatırlanmasını ve yeniden ortaya çıkmasını sağladı" diyen Soyer, kadınlar ürettiğini ve para kazandığını anlatıyor. Sefertası'nda ekmek dolması, nohutlu mantı, lorlu bir tatlı olan samsades, kabak çiçeği dolması, şerbet ve koruk dahil birçok yöresel yemek hazırlanıyor.

ÜRETEN KADINLAR

İlçenin kadınlara bir diğer katkısı da köy pazarları ve kadın emeği evleri oldu. Yerli üreticiyi desteklemek için eski belediye binası kendilerine tahsis edilen köylü kadınlar burada kendi ürettiklerini satıyor. Pazar sayesinde ilk kez bu yıl Seferihisar'da elma, soğan, patates üretildi. Cebine para giren kadınlar, güç ve kimlik kazandı. Artık dedeler "Bizim karı evde yemek yapmayı bıraktı, varsa yoksa pazara dolma sarıyor" diye sohbet eder oldu. Seferihisar'ın hem tarım hem de turizminin kalbi Sığacık'tayız. Çarşıda gezerken bir kafede soluklanmak için duruyoruz. Bize saçı sakalı birbirine karışmış bir adam çay getiriyor. İçimden "Bu da İstanbul'u terk eden bir bohem" diye geçiriyorum içimden. Kendilerinin Uluslararası Olimpiyat Komitesi raportörü, İzmir'e üniversite olimpiyatlarını getiren, EXPO 2015'in temel taşlarını atan Koray Eti (56) olduğunu öğrenince şaşkınlığım artıyor. Avustralya'da Sydney Olimpiyatları'nı hazırlayan ekipte yer alan Eti, eski  İzmir  Belediye Başkanı Ahmet Priştina'nın daveti üzerine Ege'ye adımını atıyor. Ve geri dönmemek üzere yerleşiyor. Seferihisar'da eşinin işlettiği kafeye yardımcı olan raportör, Başkan Soyer ile Citta Slow'un yerleşmesine ön ayak oluyor. "Amacımız buranın özelliklerini koruyarak tahrip olmasını engellemek" diye söze başlıyor Eti. Seferihisar'a yerleşme nedeni olarak da sakinliğini, doğasını ve de İzmir'e yakınlığını gösteriyor.

TAŞLARIN SABIRLI USTASI PAŞA KAPTAN

Sığacık sahilinde ilerlerken gözüme üzeri taşlarla süslü bir ev çarpıyor. Her tarafında rengarenk taşlarla desenler yapan, yazılar yazan kişi ise eski kaptan Mustafa Keleş; ya da bilinen adıyla Paşa Kaptan. 5 yıl önce emekli olduktan sonra denizden taşlar ve fayans parçaları çıkaran Paşa Kaptan, bunları evin duvarına yapıştırmaya başlamış. Önce karısı kendisine "deli" demiş, ancak zamanla yerli ve yabancı turistler evi gezmeye geldikçe fikri değişmiş. "İngiltere'den, Amerika'dan gazeteciler gelip evimi geziyorlar. Almanlar hatta ellerimin resmini çekti" diyor Sığacıklı kaptan. Taşlarla desen yapmanın sabır işi olduğunu anlatan Paşa Kaptan, "Ben zaten sabırlı ve Sakin biriydim. Emekli olduktan sonra bisiklete biner oldum. Dalıyorum. Bu Sakinlik insana kafa dinletiyor" diyor.

NEFES AL, VER...

Trafik, gürültü, korna sesleri... Artık tadı kalmayan yeşil sebzeler, kokusunu bile alamadığımız hormonlu meyveler... Oysa şöyle bir toprak olsa da ayağımızı bassak, domatesi dalından koparıp öyle yesek, tarlamızdan karpuzu kesip de tadına baksak güzel olmaz mıydı Siz de bıktınız değil mi Bu etrafımızda hızla akan ve asla "yetişemediğimiz" hayattan; sağlıksız beslenmekten. Peki o zaman size "salyangoz" olmak ister miydiniz desem ne yanıt verirdiniz Yok kötü bir niyetim yok; amacım sadece "farklı bir dünyayı" anlatabilmek. Salyangozun en büyük özelliği yavaş olmasıdır... Ya da "insan" diliyle söylemek gerekirse hayatı ağırdan alır kendileri. E böyle olunca da sindire sindire yaşar. O zaman aynı soruyu yeniden soruyorum: Bir salyangoz olmak ister miydiniz Koşturmadan, hayatı ağırdan almayı, sebzenin sabırla büyümesini beklemeyi, yaşadığınız veya ziyaret ettiğiniz kasabanın diğerlerinden farklı özelliklerini keşfetmeyi... Eğer yanıtınızı yüksek sesle "evet" ise sizi kurtarabilirim. Nasıl mı Hemen en yakınınızdaki bir "Sakin Kent"e adım atmanızı sağlayarak... İtalya'da 11 yıl önce başlayan Citta Slow hareketi, küreselleşmeye ve "Fast Food" kültürüne alternatif olarak yerel üretimlerin desteklenmelerini, kent estetiğini ve çevreyi korunmasını amaçlıyor. Logosu salyangoz. Bugün 59 adet kriteri yerine getirmeyi taahhüt eden 25 ülkeden 150 kent, "salyangoz" olmuş durumda. Türkiye'nin ilk "salyangoz" olan Seferihisar'ın ardından haziran ayında 4 ayrı ilçe daha "Sakin Kent" seçildi. Buyrun alternatif dünyalara...

Bilge Eser / SABAH