Faiz düşüşü kredide hızlı mevduatta yavaş!

Geçen yılki kur ve faiz şoku ardından borçların ödenmesi sorunu yaşanıyor. Yılın 11 ayında bankaların tahsili gecikmiş alacaklarında 28.2 milyarlira artış meydana geldi. Yine aynı sürede karşılıksız çıkan ve tahsil edilemeyen çeklerin tutarı 21.1 milyar, protesto edilen senetlerin tutarı da 16.8 milyar lira oldu. Bu üç araçta 11 ayda toplam 66 milyar lira ödenemedi.

-Hem hükümet hem de bankalar borçlarını ödemek isteyenlere faiz ve taksitlendirme kolayları sağlıyor. Geçen haftada şanslı olan gruplar bireysel kredi kartı borçluları ile KOBİ’lerdi.  Kredi kartı borçları 2 yıllık vadede aylık yüzde 1.10 Ziraat Bankası kredisi, KOBİ’lere 20 milyar liraya varan krediler ise aylık yüzde 1.54 faizle 13 banka tarafından verilecek.

-Birinin faizi yıllık bileşik yüzde 13.5, diğerinin yüzde 18.6’ya geliyor. Ziraat Bankası’nın iki yıllık ihtiyaç kredisinin faizi aylık yüzde 2.35, bankaların ihtiyaç kredilerinin ağırlıklı ortalama faizi yüzde 32.35, yine bankaların TL ticari kredilerinin ağırlıklı ortalama faizi ise yüzde 27.63.

-Buna göre kredi kartı borçlarının ödenmesinde yaklaşık 20 puanlık indirim yapılırken, KOBİ’lere kullandırılacak kredilerin faizi de yaklaşık 10 puan düşük tutulacak.

Faiz oranları çok cazip. Piyasa faizlerine göre fark çok büyük.

-Ayrıca faizlerin alt bazını belirleyen enflasyon oranı da yüzde 20’de. Yılın ilk aylarında da bu düzeye yakın seyir bekleniyor. Daha sonraki seyrinde ise yılın ikinci çeyreğinden itibaren hükümetin ortaya koyacağı ekonomi politikaları belirleyici olacak.

 EN ÇOK FAİZ DÜŞÜŞÜ TİCARİ KREDİDE: 8.3 PUAN

 -Teşvik, taksitlendirme veya yeniden yapılandırmalardan herkes yararlanamıyor. Bu nedenle kredi faizlerinin seyrine baktık. Ağustos şoku ile faizlerde en yüksek düzeyler eylül ve ekim aylarında görüldü. Hangi faizin en yüksek nereye çıktığı bitişikteki tablodan izlenebilir. Oranlar bankaların ağırlıklı ortalaması ve Merkez Bankası verileridir.

-Belirtelim ki 4 Ocak tarihi itibariyle hem mevduat hem de kredi faizleri arasında eylül veya ekimde gerçekleşen en yüksek faizlere göre en çok indirim 8.3 puanla TL ticari kredilerde meydana geldi.  28 Eylül’de yüzde 35.93 ile tepe noktasını gören TL ticari kredi faizi 4 Ocak 2019’da yüzde 27.63’e indi.

TÜKETİCİ KREDİSİ 5.78 PUAN İNDİ

 -İkinci en çok indirim de 7.01 puanla ihtiyaç kredilerinde gerçekleşti. 12 Ekim’de yüzde 39.36’ye çıkan ihtiyaç kredi faizi 4 Ocak’ta yüzde 32.35’e düştü.

-Kredi faizlerini TL ticari, döviz ticari ve TL tüketici kredisi olarak üçe ayırabiliriz. İhtiyaç, taşıt ve konut kredi faizlerinden oluşturulan tüketici kredi faizi yüzde 37.73’e çıktıktan sonra 4 Ocak’ta yüzde 31.94’e indi ve 3-3.5 ayda 5.78 puan azaldı.

-Bu dönemde en düşük oynaklık  Euro ticari ve konut kredilerde görüldü. Konut kredileri en yüksek yüzde 29.28’e kadar çıkarken sadece 1.58 puan azalarak yüzde 27.70’e indi.  TL krediler arasında artışı en düşük kalanıydı. Çıkarken en az artan konut kredileri, düşerken de en az düşen TL kredi faizi türü oldu.

 DÖVİZ KREDİSİ NE ÇIKTI NE DE DÜŞTÜ

 -Döviz kredi faizlerinde ise yatay dalgalı  bir gidiş var. Ne yükselişe katıldılar ne de düşüşe. Bu anlamda değişiklik yok. Dolar ticari kredi faizleri yüzde 6-7 arasında, Euro kredileri de yüzde 4-5.5 bandında seyrediyor. TL kredi faizlerini yüksek bulanlar elbette döviz kredisi kullanabilir. Ama döviz kredisi kullanmanın faiz avantajı yanında kur riski bulunuyor. Kur şokunu henüz yemiş şirketler kesiminin döviz kredisi kullanması elbette beklenemezdi.

 -TL kredi faizleri arasında en yüksek 10 puana varan fark 4 Ocak itibariyle 5 puana geriledi. Faizler yükselirken kredi türleri arasında makas da büyürken, düşüşte küçülüyor.

MEVDUAT FAİZİ DAHA YAVAŞ İNİYOR

-Mevduat faizleri da eylül ve ekim aylarında en yüksek düzeylerini gördükten sonra düşüşe geçti. Mevduat faizindeki düşüş kredi faizlerinin altında kaldı. Buna göre en çok mevduatın yığıldığı 3 aylık vadede faiz düşüşü 6.35 puana vardı. Oran en çok kredinin kullandırıldığı TL ticari kredi faizlerinde 8.30 puanlık düşüşün 2 puan altında bulunuyor.

-Bütün vadelerin ortalaması alınarak oluşturulan toplam mevduat faizi yüzde 25 ile 21 Eylül’de en yükseğe çıktı. 4 Ocak’ta yüzde 21.71’e inen bütün vadelerdeki toplam mevduat faizi 3.28 puan geriledi.

 NETİ ENFLASYONUN GERİSİNDE

 -Mevduat faizlerinin tabanını, beklenen enflasyon belirliyor. Ekim ayında yüzde 25.24’e kadar çıkan yıllık enflasyon halen yüzde 20.30 düzeyinde. Yüzde 21.71’e inen mevduat faizlerinin stopajı indirildikten sonra geriye kalan neti yüzde 18.5’e düşüyor. Bu oran da önümüzdeki üç aylık enflasyonla tam bir paralellik taşıyor. Mevduatın ortalama vadesi de üç ayın altında bulunuyor.

-Faiz, 3-3.5 ay gibi bir sürede TL ticari kredilerde 8.30, tüketici kredilerinde 5.78,  toplam mevduatta 3.28 puan geriledi. Kredi ile mevduat faizi arasında düşüşte 2.5 ile 5 puanlık bir makas açıldı. Ciddi büyük bir fark.

FAİZ MARJLARI DARALIR MI?

-Bankaların en büyük kâr kalemi faizdir. Çünkü para toplar ve para satarlar. Hisse senedi piyasasının bankalara mesafeli yaklaşımı da bundandır. Toplam kârı azaltabilecek bir gelişmenin pozitif fiyatlaması olmaması da bundandır.