Türk miras hukukunun genel prensipleri! 20-09-2013

Türk miras hukukunun genel prensiplerine göre mirasın kabul edildiğinin beyan edilmesine gerek olmuyor. Miras reddedilmediği sürece kanuni mirasçılara doğrudan geçiyor. Miras olarak geçen haklar mal varlığına ilişkindir...

Türk miras hukukunun genel prensipleri!

Türk miras hukukunun genel prensiplerine göre mirasın kabul edildiğinin beyan edilmesine gerek olmuyor. Miras

reddedilmediği sürece kanuni mirasçılara doğrudan geçiyor.

Miras olarak geçen haklar mal varlığına ilişkin olup, doğrudan şahsa bağlı haklar miras yolu ile geçemiyor. Örneğin manevi tazminat talep hakkı mirasçılara geçen bir hak değildir.

Mirasçılara, miras bırakanın mevcut malvarlığı tüm hak ve yükümlülükleri ile birlikte geçiyor.Yasal mirasçılık kan bağı, evlilik veya vatandaşlık bağı ile oluşuyor. Yasal mirasçılar,akrabalar, eş, evlatlık ve devlet oluyor. Atanmış mirasçılar ise miras bırakanın iradesinden doğan ölüme bağlı tasarruf veya vasiyetname ile mirasçı olan kişilere deniyor.

Türk miras hukukunun genel prensipleri içerisinde kan bağına dayanan mirasçılıkta soylar dikkate alınıyor ve aynı soydan gelenler bir zümreyi oluşturuyor. Önde gelen zümrede mirasçı varsa, ondan sonraki zümrede yer alan kan hısımı kanuni mirasçı olamıyor.

Miras Hukuku Bakımından üç zümre mirasçısı bulunuyor. Bunlar:

- Birinci zümre mirasçıları; miras bırakanın altsoyudur: çocuğu, torunu vs.

- İkinci Zümre Mirasçıları; miras bırakanın anne ve babası ve onların altsoylarıdır: (anne baba, kardeşler, yeğenler)

- Üçüncü Zümre Mirasçıları; miras bırakanın büyükanne ve büyükbabası ve onların altsoylarıdır: (büyükanne, büyük baba, teyze, hala, amca, dayı). Üçüncü zümrenin kanuni mirasçılığı sınırlıdır. Kuzenler ve altsoyları kanuni mirasçı olmuyor. Sağ kalan eş kanuni mirasçılar arasında sayılıyor.

Eşin kanuni mirasçı olabilmesi için, ölüm anında evliliğin devam etmesi gerekiyor. Ölüm anında eşlerin ayrı yaşamaları ya da aralarında boşanma davasının olması evlilik

birliği kanunen devam ettiği için sağ kalan eş mirastan yararlanabiliyor.

2002 yılında yürürlüğe giren yeni TMK evlilik mal rejimini değiştirdi. Yeni düzenleme ile getirilen “edinilmiş mallara katılma” mal rejimi, sağ kalan eşe miras üzerinde dolaylı olarak daha fazla hak talep etme imkanı veriyor. Sağ kalan eş eğer mirasın paylaşımından önce katılım payı alacağını talep ederse mirasın paylaşılmasından önce onun katılım alacağının terekeden ayrılması, mirasın kalan pay üzerinden sağ kalan eş ile beraber diğer mirasçılara paylaştırılması gerekiyor.

Evlatlık da mirasçılar arasında sayılıyor. Evlatlığın mirasçılığı tek taraflıdır, evlat edinen evlatlığa mirasçı olamıyor. Evlatlığın kan bağı olan ailesine olan mirasçılığı devam eder. Evlatlık ve altsoyu, evlat edinene kan hısımı gibi mirasçı olurlar.

Miras bırakanın birinci, ikinci, üçüncü zümrelerde kan hısımları ve evlatlık olarak mirasçısı ve sağ kalan eşi yoksa aynı zamanda atanmış mirasçısı da yoksa devlet tek yasal mirasçı olarak kabul ediliyor.

Saklı Paylar...

Miras bırakan malvarlığının tamamını istediği kişiye miras olarak bırakabilme özgürlüğüne

sahip değildir. Malvarlığının ancak bir kısmı ile ilgili tasarruf özgürlüğü vardır.

Kanuni mirasçılarının miras üzerinde "saklı pay" olarak adlandırılan hakları vardır. Saklı pay

kanuni miras payının bir bölümünü oluşturur. (Örneğin, miras 10, mirasçının miras payı 5, saklı

payı 2 olsun. Miras bırakan vasiyetname bırakmadı ise mirasçı 5'i alır. Mirasçı tasarruf özgürlüğü

kadar mal varlığı için vasiyetname ile başka birine miras bıraktı ise mirasçı saklı payı 2'yi alır.)

Türk miras hukukunun genel prensipleri arasında saklı paylar da önemli bir konu olarak yer alıyor. Saklı pay oranları şöyle açıklanıyor:

- Kanuni mirasçılardan birinci zümre mirasçılarının saklı payı yasal miras payının ½’sidir.

- İkinci zümredeki mirasçılarından sadece anne ve babanın saklı payı vardır. Anne ve babanın saklı payı miras payının ¼'üdür. Kardeşlerin 1/8 olan saklı payı 2007 yılında

yapılan yasa değişikliği ile kaldırılmıştır.

- Üçünü zümre mirasçılarının saklı payı yoktur.

- Sağ kalan eşin saklı payı altsoy (1. zümre) veya ana baba zümresiyle (2. zümre) ile birlikte mirasçı ise yasal miras payının tamamıdır. Diğer hallerde yasal miras payının ¾'üdür.

Ölüme bağlı tasarruflar..

Miras bırakanın sağlığında mirasçı ataması ile ilgili tasarrufları “Ölüme Bağlı Tasarruf” olarak adlandırılıyor. Bunlar vasiyetname ve miras sözleşmesi olarak biliniyor.Miras sözleşmeleri, miras bırakan tarafından üçüncü kişilerle yapılan her iki tarafa hak ve yükümlülükler getiren sözleşmelerdir. Ölünceye kadar bakma sözleşmesi gibi.

Miras bırakan ölüme bağlı tasarruf ile bir mirasçısını mirastan çıkarmış olabilir ya da mirasçılarının saklı paylarını aşacak miktarda tasarrufta bulunmuş olabilir. Kanuni mirasçı, saklı paylı mirasçı ya da vasiyetname ile atanmış mirasçılar, koşullarına göre bu tasarruflara karşı iptal veya tenkis davası açabiliyor.