450 bin taşeron işçiye maaş ve mesai ayarı geliyor!

Buna göre taşeron işçi, 8 saatten fazla çalıştırılamayacak. Haftalık çalışma süresinin 45 saati geçmesi durumunda mesai ödenecek. Kıdem tazminatında 'ay hesabı' uygulamasıyla 11 ay çalıştırılıp işten çıkarılarak tazminat alması engellenemeyecek. 1 ay bile çalışsa hak ettiği tazminatı alacak. Yıllık izinlerini kullanabilecekler.

Hemen bütün kamu kurumları başta olmak üzere birçok şirket, temizlik, güvenlik ve ulaşım gibi hizmetleri, taşeron işçiler eliyle yürütüyor. Doğrudan işçi çalıştırmak yerine bir firma ile hizmet alım sözleşmesi yapıp, o firmanın işçilerini çalıştırıyor. Bu yöntem ucuz ve sorunsuz olduğu için tercih ediliyor. İşçinin yemek, sigorta, maaş gibi bütün yükümlülükleri taşeron firmada oluyor. Kamu kurumu da, işçilerle tek tek muhatap olmak yerine taşeron firmayı muhatap alıyor. Aldığı hizmet karşılığı, firmaya belli bir ödeme yapılıyor. Bu yöntemle kamu ve özelde çalışan taşeron işçi sayısı yaklaşık 450 bin. İlk bakışta 'ideal' gibi görünen bu sistem, emek sömürüsü başta olmak üzere büyük sorunlara yol açıyor.

Taşeron firmalar, daha çok kâr elde edebilmek için örneğin 10 işçi ile yapılması gereken işi 7 işçi ile yapıyor. İşçiler 8 saatten fazla çalıştırılıyor. Kimi zaman haftalık izin kullandırılmıyor. Mesai ücreti ödenmiyor. Yer yer maaşları düzenli verilmiyor. Devletten alacağını hemen alan firma, işçiye ödeme yapmaya gelince sürekli geciktirme taktiği uygulayarak parayı nemalandırıyor. Tazminata hak kazanmasın diye 11 aylık olan işçi, işten çıkmış gibi gösterilip bir iki gün sonra tekrar işe alınmış gibi gösteriliyor. Bu yöntemle 10 yıl boyunca aynı taşeron firmada çalışan işçinin bile tek kuruş kıdem tazminatı birikmiyor. Mesai sınırlaması olmaksızın çalıştırılan bu işçiler, fazla mesai durumunda mesai ücreti alamıyorlar. Yıllık izin de kullanamıyor. Yıllarca çalışmalarına rağmen maaşları hep asgari ücret düzeyinde kalıyor.

Yaşanan bu sıkıntıları dikkate alan Çalışma Bakanlığı, yeni bir yasal düzenlemeye gidiyor. Bakanlık, Meclis'e getireceği yasa tasarısı ile kamu kurumlarında ve şirketlerde çalışan taşeron işçileri rahatlatacak adımlar atacak. Düzenleme ile taşeron firmalara yeni yükümlülükler getirilecek. Firmaların yıllık izin, mesai saatleri ve mesai ücretleri konusunda yeni sorumluluklar yüklenecek.

Uzun yıllar çalışan işçinin maaşının hiç artmaması ve hep asgari ücret üzerinden maaş almasının önüne geçilecek. Taşeron firmaların giriş çıkış yaparak kıdem tazminatı yükümlülüğünden kurtulma uyanıklığına karşın kıdemde ay hesabı uygulanacak. Bir ay bile çalışan işçi kıdem tazminatına hak kazanacak. Ayrıca iş kanununun ikinci maddesinde düzenleme yapılarak alt işverenlik olarak ifade edilen taşeron firmaların sorumluluğu netleştirilecek. Böylece taşeron firmaların, yargı kararlarına rağmen kimi sorumluluklardan kaçması önlenecek.

İSA YAZAR /Zaman