AVM'ler ve markalar karşı karşıya!
Yılda 4 milyar TL’yi aşan ortak gider faturaları, markalar ile AVM’leri karşı karşıya getirdi. Giderlerin azalmasına rağmen yaptıkları ödemelerin azalmadığını ve şeffaf davranılmadığını belirten markalar, durumun suiistimal edildiğini söylüyor.
Kovid-19 salgını öncesinde yüzde 1,5 ile 2 arasında değişen ortak giderin satışlara oranının ciroların düşmesi ile yüzde 10’ları geçmesi markalar ile AVM’leri karşı karşıya getirdi. Dünya'dan Yener Karadeniz'in haberine göre; Kat Mülkiyet Kanunu’na tabi olmayan AVM’lerin bu durumu suiistimal ettiğini ve faturalara yönelik herhangi bir açıklamada bulunmadığını ileri süren markalar, itiraz edildiğinde ise yönetimlerin dile getiriyor. Türkiye’de faaliyet gösteren 440 AVM’nin 13,5 milyon metrekarelik kiralanabilir alanı mevcut. Yüzde 80 doluluk oranına sahip olan AVM’lerde bölgeye göre değişmekle birlikte metrekare başına 30 TL civarında ortak gider alınıyor. Bu da ayda 320 milyon TL ortak gider anlamını taşıyor. Söz konusu rakam yılda 4 milyar TL’yi buluyor.
Yeni yönetmelik hazırlanıyor
Ticaret Bakanlığı ile taraflar geçtiğimiz yılın ilk yarısında konuya ilişkin toplanmış ve markalar metrekare başına 18 TL civarında ortak gider talep etmişti. Rakam için henüz karar verilmese de sektör temsilcileri uygulamanın yakın zamanda başlamasını umduklarını belirtti. Söz konusu çalışmada doğalgaz, güvenlik ve temizlik gibi harcamalar zorunlu gider olarak ortak gider faturasına yansıtılması yönünde karar bulunurken, zorunlu olmayan pazarlama ve yönetim gibi giderlerinin ise zorunlu giderlerin yüzde 2’sini aşamayacak şekilde düzenlenmesini öngörüyor.
Tehdit unsuru olarak kullananlar var
Birleşmiş Markalar Derneği Başkanı Sinan Öncel, ortak gider konusunda çok hassas olan AVM’ler olduğu gibi bunu bir tehdit unsuru olarak kullanan AVM’lerin de olduğuna dikkat çekti. Markaların ortak giderlerin nereye harcandığını bilmek istemesinin gayet normal olduğunu ve bunun sır gibi saklanmasına anlam veremediklerine vurgu yapan Öncel, bazı markaların ortak gidere itiraz ettiğinde kira indiriminin sonlandırılması tehdidiyle karşı karşıya kaldığını dile getirdi.
Bir standart yok
Orka Holding Yönetim Kurulu Başkanı Süleyman Orakçıoğlu da, AVM’lerde ortak bir genel gider standardı bulunmadığının altını çizdi. Orakçıoğlu, “Metrekare başına 10 TL alan da var 50 TL alan da. Evet, bölgeye göre mutlaka değişir ama ‘bu kadar da olmaz’ dedirten uygulamalar var. Kendi içinde dengesizlik söz konusu. Bazı AVM’ler genel gideri kira geliri gibi düşünüyorlar. Şu anda kapanma saatleri değişti, hafta sonları kapalı. Yüzde 50 kapasite ile çalışıyorlar.
Giderlerin azalması lazım ama birçok AVM’de bununla ilgili bir değişiklik yok. Bilmece gibi, neden saklanıyor anlamıyoruz. Denetimsizlik var.
Bu durumu hoyratça suistimal edenler var. Kanun koyucu denetlemeyince, yaptırımı olmayınca kendimizi özgür sanıyoruz. Bu sorun pandemi öncesinde de vardı. Tabii ortak gider konusunda son derece düzenli, şeffaf olanlar da var” diye konuştu.
Yine Türkiye’de 100’e yakın şubesi olan başka bir markanın yöneticisi ise ortak giderlerden değil, bu konuda şeffaf olunmamasının sorunlara neden olduğunu belirtti.
Kanunen her yıl mart ayında açıklanır
Altaş, şeffaflık konusuna ilişkin ise şunları kaydetti:
“Bunu ihlal eden çok az AVM var. Bunun da müeyyidesi Ticaret Bakanlığı’na bağlı. ‘Yönetmeliğe uymuyor’ diye şikâyet edersiniz uymayan AVM denetime tabi tutulur ve cezası neyse öder. 440 AVM’nin 425 tanesi ortak gideler ile ilgili açıklamayı yapıyor. Birkaç tanesi inat ediyor, göstermiyor. Bu o AVM’lerin yöneticilerinin hatası. Ama kanunen mart ayında AVM’ler bütün belgeleri açıyor her türlü açıklamayı yapıyor. Kanun ‘yıllık verilir’ diyor ama markalar daha sık periyotlar ile istiyor. Sürekli bu taleplere vakit ayrılamaması gayet normal.”
Ortak gider sanıldığından daha az düştü
Peki, bu duruma AVM sektörü ne diyor? 440 AVM’yi temsil eden Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği (AYD) Başkanı Hüseyin Altaş, düşmeyen ortak gider faturalarının nedeninin Kovid-19 salgını tedbirleri kapsamında yapılan harcamalar olduğunu ifade etti. Markaların kendilerine göre hesap yaptıklarını ve salgın ile beraber gelen ek önlemleri hesaba katmadıklarına dikkat çeken Altaş, “HES kodu okutma, ateş ölçme ve dezenfektan gibi bir sürü ek maliyet oluştu. Bunlar da ortak alan giderlerine dahil. Evet, bir düşüş var ama markaların hesap ettiği kadar değil” diye konuştu.
Kanunen her yıl mart ayında açıklanır
Altaş, şeffaflık konusunda ise şunları söyledi:
“Bunu ihlal eden çok az AVM var. Bunun da müeyyidesi Ticaret Bakanlığı’na bağlı. ‘Yönetmeliğe uymuyor’ diye şikâyet edersiniz uymayan AVM denetime tabi tutulur ve cezası neyse öder. 440 AVM’nin 425 tanesi ortak gideler ile ilgili açıklamayı yapıyor. Birkaç tanesi inat ediyor, göstermiyor. Bu o AVM’lerin yöneticilerinin hatası. Ama kanunen mart ayında AVM’ler bütün belgeleri açıyor her türlü açıklamayı yapıyor. Kanun ‘yıllık verilir’ diyor ama markalar daha sık periyotlar ile istiyor. Sürekli bu taleplere vakit ayrılamaması gayet normal."
