Devletleştirme nedir?

Devletleştirme nedir?

Devletleştirme, kamu yararını gözeten durumlarda, kamu hizmeti niteliği taşıyan özel bir işletmenin kanun gereğince bütünüyle idareye geçirilmesini ifade ediyor. Bir başka deyişle devletleştirme ticari, sınai, ulaştırma gibi iktisadi kuruluşların devlet mülkiyetine geçirilmesi anlamına geliyor.

Devletleştirmenin mümkün olabilmesi için, söz konusu kuruluşun daha önce özel teşebbüs elinde olması gerekiyor. 

"Özel teşebbüsün yaptığı hizmet veya üretimin ülke çapında kamu ihtiyacına hitap etmemesi; bu hizmet veya üretimin, kontrol, rekabet, ilave veya başka yollardan sağlama imkanının bulunmaması; hizmet veya üretimin yavaşlatılması veya durdurulması halinde kamunun büyük zarar görmesi" durumlarında mümkün oluyor.

Devletleştirme işlemi, millileştirme ve kamulaştırmadan farklı bir işlem olarak karşımıza çıkıyor.

Millileştirmenin konusu ise yabancı bir kişi veya kişilerin sahibi olduğu şirketler oluyor. Devletin kendisi veya vatandaşların bunu kendi mülkiyetlerine almaları millileştirme işlemi olarak ifade ediliyor.

Kamulaştırmada ise özel mülkiyette bulunan gayrimenkuller, devlet tarafından alınıyor.

1982 Anayasasının 47. maddesinde devletleştirme ile ilgili hükümler bulunuyor.

“Kamu hizmeti niteliği taşıyan özel teşebbüsler, kamu yararının zorunlu kıldığı hallerde devletleştirilebilir. Devletleştirme gerçek karşılığı üzerinden yapılır. Gerçek karşılığın hesaplanma tarzı ve usulleri kanunla düzenlenir.” 

Işıl Seren KESKİN/Emlakkulisi.com