Elon Musk kripto borsasında neyi amaçlıyor?

Tesla'nın CEO'su Elon Musk geçtiğimiz aylarda şirket için ayrılan kurumsal paranın 1,5 milyar dolarlık kısmının Bitcoin'e yatırıldığını söylemişti. Hürriyet'ten İsmail Sarı ve Gaye Kobal'ın haberine göre; Musk Tesla araba alımlarında ödemelerin Bitcoin ile yapılabileceğini söylemişti. Musk'ın bu açıklamasıyla Bitcoin'in değeri bir hayli artmıştı.

Geçtiğimiz hafta Elon Musk, kriptoya yönelik yeni bir açıklamada bulundu. Twitter’da yaptığı paylaşımda Bitcoin madenciliği ve işlemlerinde fosil yakıtların, özellikle kötü emisyona sahip kömürün hızla artan kullanımı konusunda endişeli olduğunu söyleyen Musk Bitcoin ile ödemeleri durdurmuştu. Sonrasında ise "Tesla Bitcoin satmıyor ve Bitcoin madenciliği daha sürdürülebilir bir enerji kaynağına geçtiği anda Bitcoin'lerimizi alışverişlerde kullanmaya niyetliyiz”  açıklamasını yapmıştı. Tüm bu gelişmelerden sonra, Bitcoin, 46 bin dolardan 30 bin dolara kadar geriledi.

Peki, Elon Musk endişilerinde samimi mi, yoksa Musk'ın farklı bir amacı mı var?

Bitcoin'in çevreye ne gibi zararları var?

Çevre dostu kripto borsaları hangileri?

Konuyla ilgili kripto paralar konusundaki uzmanlığıyla tanınan öğretim üyesi İsmail Hakkı Polat ve öğretim görevlisi Dr. Çağla Gül Şenkardeş görüşlerini aktardı.

Musk ne kadar samimi?

İsmail Hakkı Polat, Elon Musk'ın sosyal medyada pohpolanması sonucunda güç zehirlenmesi yaşadığını düşünüyor. Polat'a göre uzay teknolojileriyle ilgilenen birinin kripto paranın işleyişindeki enerji sorununu çoktan çözmesi gerektiğini dile getiriyor ve ekliyor:

“Musk, her konuda olduğu gibi bu konuya da maymun iştahı ile yaklaştı. Aslında Bitcoin’den kurtulup yeni arayışlar içerisine girmeye çalışıyor. Tutarsız hareketleri ise bu konuyu çok iyi incelemediğini gösteriyor. Kripto para dünyasının tepkileri de tam da bu yüzden.”

Dr. Çağla Gül Şenkardeş'e göre de Elon Musk'ın en kuvvetli gücü düşük maliyetle Bitcoin üretebilecek olması. Kısacası hem ödemelerde kripto paranın kullanması hem de kripto para üreticisi olma imkanının ekosistemde daha güçlü bir hale getirdiğini aktarıyor.

“Bitcoin’in ekonomide yarattığı dönüşümün yanı sıra toplumsal etkileri de göz ardı edilmemeli. Bu noktada iktidar ve güç dengelerinin nasıl değişebileceğine de Elon Musk örnek olayı üzerinden rahatlıkla bakabiliriz. Elindeki bu gücü önce Bitcoin’e ardından farklı bir kripto paraya yönlendirebileceğini söylerken piyasada meydana gelen paralel yönlü hareketler, yani tercih ettiği ya da vazgeçtiğini söylediği coinlerin fiyat değişimleri de bunu doğrular nitelikte.”

Bitcoin çevreye nasıl zarar veriyor?

Bitcoin'in çevreye zararı konusundaki en önemli tartışması karbon ayak izi oluyor. Çin gibi üyük ölçüde kömüre dayalı gücü kullanan bölgeler Bitcoin'in enerji tüketiminden endişe duyuyor.

Münih Teknik Üniversitesi ve Massachusetts Institute of Technology'nin ortak çalışmasından Bitcoin’in yılda 22 ile 22,9 megaton karbon ayak izine sahip olduğu ortaya çıkmıştı. Yani  Hamburg, Viyana ya da Las Vegas gibi şehirlerin karbon salınımları eşit düzeyde bir salınımdan söz edilebilir.

Son bir yılda 7 kattan fazla Bitcoin yatırımları artmış durumda. Bu nedenle Bitcoin, İsveç, Ukrayna, Arjantin, Norveç ve Hollanda’nın tükettiği yıllık elektrikten fazla enerji tüketiyor.

İngiltere'de Cambridge Üniversitesi'nin ‘Bitcoin Elektrik Tüketim Endeksi’ hesaplamasına göre; Bitcoin üreticileri bir ülke olsaydı, dünyanın en fazla elektrik tüketen 27'nci ülkesi konumunda yer alacaktı.

Bitcoin için harcanan enerjinin korkunç derecede fazla olduğunu söyleyen  New Mexico Üniversitesi ekonomi profesörü Benjamin Jones,“Bitcoin madenciliği yapmak için kullanılan elektrik miktarı İrlanda gibi ülkelerde kullanılan elektrikten daha fazla bir seviyeye geldi. 100,00’den fazla TWh’den (Kilowatt saat) bahsediyoruz. Yılda düzinelerce kilowatt elektrik, sadece Bitcoin için kullanılıyor. Bu gerçekten korkunç bir durum” yorumunda bulundu.

Ohio'daki Oak Ridge Enstitüsü'nün yayınladığı makalede ise; 1 dolar değerindeki Bitcoin'in,  1 dolar değerindeki bakır, altın ve platin için harcanan madenden daha fazla enerji harcadığını dile getiriyor. Ayrıca Bitcoin için harcanan bilgisayar gücü de bir yıl içerisinde 4 kat arttı.

Pandemi döneminin başından itibaren 1 milyon kadar insanın kripto para kullandığını ve bu nedenle borsanın 6 milyona çıktığını söyleyen İsmail Hakkı Polat, “İşlem arttıkça da enerji artıyor. Enerji miktarının artması için zaten kripto para camiası da kendi içinde özeleştiri yaparak daha çevreci teknolojilere gitmeye çalışıyor. Özellikle Bitcoin madencilerinin böyle bir eğilimi var. Yeni nesil kripto para madencileri de daha mikro enerji tüketen sistemlere yöneliyor.”

Bitcoin’in senede 37,2 milyar ton olan global karbon emisyonunun yüzde 0,13’ünü ürettiğini ve global elektrik tüketiminin ise yüzde 0,58 ini oluşturduğunu belirten Çağla Gül Şenkardeş, Bitcoin'in harcadığı enerji miktarı uzun vadede küresel anlamda 2 derece yükselmesine sebebiyet verebileceğini vurguluyor.

Ayrıca son bir yıl içerisinde Bitcoin'in işlem hacmi ve piyasa değerinin oldukça yüksel olduğunu söyleyen Şenkardeş, “2020 yılı Mayıs ayında 36 milyar dolar olan Bitcoin hacmi bugün yaklaşık 56 milyar doların üzerinde. Yine 2020 yılı Mayıs ayında 175 milyar dolar olan Bitcoin piyasa değeri bugün 800 milyar doların üzerinde. Sadece bu veri üzerinden artan Bitcoin madenciliği ve buna paralel artan elektrik tüketimi basitçe anlamlandırılabilir.”

Hangi coinler çevre dostu?

Cambridge Üniversitesi'nin ‘Bitcoin Elektrik Tüketim Endeksi’ne göre en çok enerji harcayan coinlerin başında TWh ile Bitcoin bulunuyor. Bunları sırasıyla, Ethereum, Dogecoin, Bitcoin Cash, Liteceoin, Ethereum Calssic ve Monero takip ediyor.

En çevre dostu kripto para borsa birimleri ise  ‘Cardano’, ‘Algorand’ ve ‘Celo’ olarak sıralanıyor. Ek olarak yakın zamanda kripto para borsasına katılan ‘Mina’ da düşük boyutu ile  enerji tüketimine çevre dostu bir yaklaşım getiren kripto para olarak plana çıkıyor.

Öte yandan Bitcoin'in değerinin son bir yılda yedi kattan fazla artması, daha fazla kişinin Bitcoin üretimine girmesine yol açtığı bir gerçek. Böylece Bitcoin için harcanan enerji de şu anda İsveç, Ukrayna, Arjantin, Norveç ve Hollanda’nın tükettiği yıllık elektriği geride bırakmış durumda.

En çevrevi kripto paralar için Çağla Gül Şenkardeş, hisse ispatı adı verilen yöntemle çalışan ya da boyutunun düşük kalmasını sağlayabilen ‘Cardano’, ‘Algorand’ ve ‘Celo’nun çevreci olduğunu söylüyor. Ayrıca yakın dönemde ana ağ çıkışını gerçekleştiren ‘Mina’ da düşük boyutu ile dikkat çeken, ölçeklenebilirlik ve enerji tüketimine çevre dostu bir yaklaşım getiren kripto para olduğunu söylüyor.

İsmail Hakkı Polat ‘Avax’ta yeni nesil onay algoritmalarının olduğunu hem insan hem makina gücünün minimal ölçüde olduğunu bu nedenle Avax'ın oldukça çevresi bir para birimi olduğunu söylüyor.

Bu coinlere ek olarak madenciliği bulunmayan ‘Nano’, elektrik enerjisini az kullanan ‘Chia’ ve köklü kripto para birimlerinden biri olan ‘Stellar Lumen’ en çevreci coinler olarak biliniyor.

Bitcoin geleneksel bankacılık sisteminin yarısı kadar enerji kullanıyor

Yapılan başka bir araştrmada Bitcoin'in geleneksel bankacılığa oranla daha az enerji kullandığı ortaya çıktı. Bitcoin ve Ethereum gibi kripto para yatırımlarıyla bilinen Michael Novogratz'ın kripto para şirketi Galaxy Digital, Bitcoin'in enerji tüketimi üzerine rapor hazırladı.

Rapora göre; Bitcoin'in  bir yıl içerisinde 113,89 TWh miktarlık enerji tüketimi yapıyor. Bu miktar, Galaxy'nin öngörülerine göre bankacılık sistemi ve altın sektörünün yıllık enerji tüketiminin en az iki katına eşit.

Bitcoin'in enerji tüketimi takip edilebilirken altın sektörü ve geleneksel finans sisteminin enerji tüketimini hesaplamak bu kadar kolay değil. Galaxy bankacılık veri merkezleri, banka şubeleri, ATM'ler ve kart ağlarının veri merkezleri dâhil bankacılık sistemi, yıllık toplamda 263,72 TWh enerji harcadığını tahmin ediyor.

Galaxy Digital Mining, altın sektörünün enerji tüketimini hesaplamak için Dünya Altın Konseyi'nin ‘Altın ve iklim değişikliği’ adlı raporunda belirtilen toplam sera gazı emisyonu için tahminler yaptı. Şirketin tahminlerine göre bu sektör, yıllık yaklaşık 240,61 TWh enerji harcıyor.

Elon Musk Dogecoin satışı yapacak mı?