Enerji özelleştirmeleri, Hazine 'nin yüzünü güldürüyor!
Dağıtım bölgelerini devralan özel sektör firmalarının bir bölümü ihale bedelini peşin öderken, diğerleri de vadesi gelmeden ödeme yapmaya başladı
Özelleştirme İdaresi Başkanlığı 'ndan edinilen bilgiye
göre, 4046 sayılı kanun kapsamında Temmuz 2008 'de başlanan ve Aralık 2010 'da sona
eren elektrik dağıtım ihalelerinde, bugüne kadar 18 elektrik dağıtım şirketinden
9 'u yeni sahiplerine verildi.
Bu süreçte Aras Elektrik Dağıtım A.ş 'nin ihalesi, Danıştay tarafından
iptal edilirken, kalan 8 dağıtım şirketinin devir süreci ise devam ediyor.
Aras Elektrik Dağıtım A.ş haricindeki 17 elektrik dağıtım şirketinin
ihalesinde oluşan özelleştirme tutarı da 15 milyar 760 milyon 350 bin dolar
olarak belirlendi.
-'BORCU ÖDEYİP KURTULAYIM' ANLAYIşI YAYGIN-
Özelleştirme İdaresi, peşin ödeme esasının öngörüldüğü Akdeniz, Ayedaş ve
Toroslar hariç dağıtım ihalelerinde katılımcılara vadeli ve peşin ödeme seçeneği sundu.
Ancak, vadeli ödeme seçeneğinin söz konusu olduğu Meram ve Osmangazi
Elektrik Dağıtım A.ş 'de ihaleyi kazanan firmalar, bedelin tamamını peşin olarak
ödedi. Özelleştirmeler sonucu Meram 'dan 440 milyon dolar, Osmangazi 'den de 485
milyon dolar gelir elde edildi.
İhale bedeli 227 milyon dolar olan çoruh ile 230 milyon 250 bin dolar
olan Fırat Elektrik Dağıtım A.ş 'de ise öngörülen peşinattan daha fazla tutarda
ödeme yapıldı. Bu 2 dağıtım şirketindeki peşin ödeme tutarı da ihale bedelinin
yaklaşık yüzde 70 'ini kapsadı.
Başkent Elektrik ve Sakarya Elektrik şirketlerinde de yatırımcılar,
özelleştirme taksitlerini vadesinden önce yatırma yolunu tercih etti.
-ERKEN ÖDEMEYE 2 FİRMA DAHA KATILDI-
Bu arada, borcun erken ödendiği dağıtım şirketleri arasına çamlıbel
Elektrik Dağıtım A.ş ile Uludağ Elektrik Dağıtım A.ş de yer aldı.
En son devredilen dağıtım şirketleri arasında yer alan bu 2 bölgeden
çamlıbel Elektrik Dağıtım A.ş 'de, Limak-Kolin-Cengiz grubunun oluşturduğu çamlı
Enerji Dağıtım ve Perakende Satış Hizmetleri A.ş, 31 Ağustos 2011 tarihinde
ödenmesi gereken 51 milyon 700 bin dolar tutarındaki taksit anapara borcuna
mahsuben 5 Mayıs 'ta 30 milyon dolar erken ödeme yaptı.
Uludağ Elektrik Dağıtım A.ş 'de de, yine aynı şirketlerin kurduğu Uluğ
Enerji Dağıtım ve Perakende Satış Hizmetleri A.ş, 31 Ağustos 2011 tarihinde
ödenmesi gereken 188 milyon dolar tutarındaki taksit anapara borcuna mahsuben 26
Nisan sonrası 100 milyon dolarlık erken ödemede bulundu.
-KAR ORANLARI YÜZDE 2,23-
Bu arada Özelleştirme İdaresi Başkanlığı 'nın bağlı olduğu Maliye Bakanı
Mehmet şimşek de elektrik dağıtım şirketlerinin özelleştirilmesini 'çok önemli
bir reform' olarak niteledi.
şimşek, AA muhabirine yaptığı değerlendirmede, bu şirketleri devralan
özel sektör firmalarının yurt dışından kaynak da sağlayarak, erken ödeme
yapmalarının ise hem Türkiye 'ye duyulan güvenin, hem de sektörün ve bu
şirketlerin güçlü yapısının sonucu olduğunu söyledi.
Enerji dağıtım bölgelerinde özel sektörün kar marjının yüzde 2,23
olduğunu bildiren şimşek, şöyle devam etti:
'Özel sektör firmaları, bu kar marjına da ancak kayıp-kaçağı azaltırsa
ve diğer taahhütleri tam olarak yerine getirirse ulaşabiliyor. şimdi böyle bir
yapıda firmalar, erken ödeme yapıyorsa, öncelikle Özelleştirme İdaresi 'nin
taksitli ödemede uyguladığı libor artı yüzde 2,5 ile yüzde 3,5 arasında değişen
faiz yükünden kurtulmak istiyordur. Bu faizi ödememek için de genellikle dış
kaynağa ihtiyaç duyulur. Eğer firmalar, özelleştirmenin faiz yükünün daha altında
bir maliyetle kaynak temin ediyorsa, bu da yurt dışında Türk ekonomisine duyulan
güvenin, sektörün durumunun ve firmalarımızın güçlü yapısının sonucudur.
Bundan da hem devlet, hem vatandaş kazançlı çıkar. Firmalar, dağıtım
bölgelerinde yükümlülüklerini yerine getirirse, kayıp-kaçak azalırsa, herkes
aldığı elektriğin parasını öderse, elektrikteki fiyat artışı ihtiyacı da azalır.
Elektrik parasını düzenli ödeyen vatandaş, ödemeyenlerin yükünü de üstlenmek
zorunda kalmaz.'
-YILDA 1,8 MİLYAR LİRALIK YATIRIM-
Bakan şimşek, dağıtım şirketlerinin özelleştirilmesiyle bu alan için
gerekli 1,8 milyar liralık yatırımın özel sektör eliyle gerçekleştirileceğini de ifade etti.
Bunun kamunun yükünün azaltılması anlamına geldiğine de dikkati çeken
şimşek, 'Yeni durum kamu şirketleri arasındaki borç-alacak sorununu da ortadan
kaldırıyor. Botaş, doğalgazı alıyor, Türkiye Elektrik Üretim A.ş 'ye veriyordu. O
da elektriği üretip Türkiye Elektrik Dağıtım A.ş 'ye aktarıyordu. TEDAş, elektrik
paralarını alamadığı için EÜAş 'a borcunu ödeyemiyordu. O da, TEDAş 'tan para
alamadığı için Botaş 'a ödeme yapamıyordu. Bu da zincirleme sıkıntılara neden
oluyordu' dedi.
-KAYIP-KAçAKTA YÜKSEK ORAN-
Öte yandan, Özelleştirme İdaresi yetkilileri de dağıtım özelleştirmesiyle
birlikte elektrik kayıp-kaçağında ciddi bir azalma beklediklerini belirtti.
Türkiye 'de bazı bölgelerde çok yüksek kayıp-kaçak bulunduğuna işaret eden
yetkililer, 'Örneğin Diyarbakır 'da kayıp-kaçak oranı yüzde 75 'e ulaşıyordu. Bu
hiç faturalandırılmayan elektrik paralarıyla ilgili rakam. Bir de faturalandığı
halde tahsil edilemeyen elektrik bedelleri var' ifadelerini kullandı.
Yetkililer, Türkiye 'de 100 liralık elektrik faturasının 70 lirasını
elektrik bedelinin oluşturduğunu, 30 liranın ise vergi, TRT payı, iletim payı
olarak tahsil edildiğini bildirdi.
Türkiye 'de kişi başına yıllık 2,5 kilovatsaat olan elektrik tüketiminin
OECD 'de 6-7 kilovatsaat arasında değiştiğini, bu rakamın Norveç gibi ülkelerde 25
kilovat saate kadar çıktığını da kaydeden Özelleştirme İdaresi yetkilileri,
ekonominin büyümesine paralel ülkemizde de enerji sektörünün büyüdüğünü, bu
şartlarda enerjinin Türkiye 'nin önü en açık sektörleri arasında bulunduğunu söylediler.
AA