Eski EYT yeni EPT! Prim eksiği olanlar için çözüm bulundu

EYT yasa teklifine göre emeklilikte yaş aranmıyor, ancak kademeli prim şartı konuldu. Bu da 5000-5975 gün arasında değişmekte. 5000 günün üzerinde prime ihtiyacı olanlar imkanı varsa borçlanarak veya çalışarak primlerini tamamlayabilecek. Bu yolla primi tamamlayamayana ‘isteğe bağlı sigorta’ çözümü

BORÇLANMA MALİYETİ YÜZDE 55 ARTTI
EYT’den emekli olma hayali kuranlar 5000 prim gün sayısına göre hesap yapmışlardı. Prim eksiği olanlar da ocak ayından önce hem doğum hem de askerlik borçlanması yaparak günlerini 5000 güne tamamlamıştı. Üstelik ocak ayından önce yapılan askerlik ve doğum borçlanmalarının maliyeti şu ankinden yüzde 55 oranında daha düşüktü. 31 Aralık’a kadar 1 günlük en düşük borçlanma tutarı günlük brüt asgari ücretin yüzde 32’si yani 69 lira olarak uygulanmıştı.

Yüzde 55 artan yeni asgari ücretle 1 günlük borçlanmanın maliyeti 106.75 liraya çıktı. 1 Ocak’tan önce 18 ay askerlik yapıp primini 5000 güne tamamlamak için askerliğinin örneğin 8 ayını borçlananlar 240x69 lira yani 16 bin 560 lira ödemişti. Şimdi bu kişi 8 ay daha borçlanma ihtiyacı varsa 25 bin 620 lira daha ödeyecek. Bu, aralık ayına göre 9 bin liranın üzerinde ek maliyet anlamına geliyor.

SİGORTA BAŞLANGICINI GERİ ÇEKER Mİ?
Kademeli prime takılanlar borçlanmayla primlerini tamamlayabildikleri gibi bazı durumlarda sigorta başlangıcını geri çekeceğinden daha az prime ihtiyaç duyabilir. Askerlik borçlanması bu noktada çok kritik. Eğer askerlik, sigortalı çalışmaya başlamadan önce yapılmışsa, sigorta başlangıcı askerde geçen süre kadar geri gelir. Bir başka deyişle örneğin; 8 Eylül 1999’dan sonra sigortalı olan ancak bu tarihten önce askere giden bir kişi, borçlanma yoluyla sigorta başlangıcını geri çektirerek EYT kapsamına girebilir.

EYT kapsamında olanlar da borçlanma yaparak sigorta başlangıcını 540 gün önceye kadar çekebilir. Bu durumda olanlar örneğin; 24 Mayıs 1991 ile 23 Kasım 1992 tarihleri arasında işe girdiyse 540 günlük borçlanmayla sigorta başlangıçlarını bir önceki kademeye çekerek daha az prim ödeyip sigortalılık süresini daha hızlı tamamlayabilir. Doğum borçlanması normal şartlarda sigorta başlangıcını geri çekmiyor. Ancak staj sigortası olup da bu sigorta sonrası doğum yapan annelerin sigorta başlangıç tarihleri, borçlanma süresi kadar geriye gidiyor. Bu şekilde borçlanılan süre, sigorta başlangıcını 8 Eylül 1999 tarihinin önüne çekiyorsa EYT’den emeklilik yolu açılacak.

ANNELER İÇİN İKİNCİ MASRAF
Yine stajdan sonra veya sigortalı bir işe girdikten sonra doğum yapan anneler, doğumdan sonra 2 yıl çalışmadılarsa borçlanma yapabiliyor. 3 çocuğa kadar borçlanma hakkı var. Ocaktan önce 1 çocuk borçlanmasıyla primi 5000 güne tamamlayan 2 çocuklu bir anne, şayet 25 Mayıs 1993 ila 25 Mayıs 1994 tarihleri arasında veya sonrasında işe girmişse kademeli prim nedeniyle bugün itibarıyla en az 675 güne daha ihtiyaç duyacak. 1 çocuk için en fazla 720 gün borçlanma hakkı olduğundan bu kişi 720 günün 675 gününü daha borçlanacak. Bu borçlanma için de 675X106.75 lira yani 72 bin 56 lira ödenecek. Yılbaşından önce aynı borçlanma süresi için 46 bin 575 lira ödenecekti. Yani maliyet yaklaşık 26 bin lira artmış oldu. Bir başka ifadeyle EYT’de 5000 gün hesabı yapanlar hem ek prime hem de ek maliyetlere takılmış oldu.