EYT'de geri sayım başladı! Yaş şartı, BES ve borçlanmaya dikkat! İşte EYT düzenlemesi 8 soruda tüm detaylarıyla...
Milyonlarca sigortalının merakla beklediği EYT düzenlemesi için geri sayım başlamışken, konuya ilişkin bazı soru işaretleri bulunuyor. İşte EYT düzenlemesi ile ilgili en çok merak edilen soruların yanıtları...
1. Kimler EYT kapsamında yer alıyor?
Bakan Bilgin’in açıklamasına göre; emeklilik için 8 Eylül 1999 öncesindeki emeklilik koşulları bulunacak. Bu çerçevede 5000 prim gün sayısı artı kadınlarda 20 sene, erkeklerde 25 sene sigortalılık süresini yerine getirmiş olanlar yaş şartı olmaksızın emekli olabilecek. Yine kadınlar 50 yaş, 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 gün sayısı ile erkekler de 55 yaş, 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 prim gün sayısı ile yaştan emekli olma hakkı sağlanacak.
2. 8 Eylül 1999’dan sonra işe girenler EYT'li olabilir mi?
Bu tarihten sonra işe girenlerde kadın 58, erkek 60 yaşını doldurup 7000 prim gün sayısını Yani EYT kapsamına girmiyor. Fakat sosyal güvenlik sistemi sigortalılara önemli fırsatlar da sağlıyor. Sigorta başlangıcının geri çekilebildiği durumlar bulunuyor. Askerlik borçlanması da bu konuda önemli.
3. Askerlik borçlanması yapan herkes EYT kapsamında olur mu?
Askerlik borçlanması ile EYT kapsamına girilip girilemeyeceği, kişinin ilk sigortalılık başlangıç tarihine, askerlik hizmetinin ilk sigortalılık başlangıç tarihinden önce yapılıp yapılmadığına ve kaç ay askerlik yapıldığına göre değişiklik gösteriyor.
Eğer askere işe girdikten sonra gidilmişse yapılacak askerlik borçlanmasının primi artırmak dışında bir yararı bulunmuyor.
Eğer, askerlik hizmeti ilk sigortalılık başlangıcından önce yapılmış ise borçlanma halinde borçlanılacak süre kadar sigortalılık başlangıcı geriye alınıyor yani ilk sigortalılık başlangıcından önceki askerlik hizmetinin borçlanılması durumunda, sigorta başlangıcı 8 Eylül 1999 ve öncesine gidiyorsa prim gün sayısı ve sigortalılık süresi şartını yerine getirerek EYT çerçevesinde emekli olunabiliyor.
4. Staj ve çırak sigortası başlangıç sayılıyor mu?
Çırak ya da stajyer sigortalılıklarında yalnızca kısa vadeli sigorta kolları (iş kazası, meslek hastalığı, hastalık) primi ödenmekte. Yani emeklilik için gereken uzun vadeli sigorta kolları için prim ödemesi yapılmıyor. Bu sebeple bu süreler sigorta başlangıcı olarak kabul edilmiyor. EYT hesabında da staj ve çıraklık sigortası göz önünde bulundurulmuyor.
5. EYT’de başvuru için süre sınırı var mı?
Sigortalılık başlangıcı 8 Eylül 1999 ve öncesi olan kişiler için yaş şartının kaldırılması halinde EYT çerçevesinde emekli olabilmeleri için sigortalılık süresi ve prim gün sayısı şartlarını yerine getirenler diledikleri zaman başvuruda bulunabilecek.
Hemen emekli olabilecek 1.5 milyon kişi yasa yürürlüğe girdiği an ister e-Devlet’ten isterse SGK merkezlerine giderek başvuru dilekçesini doldurduktan sonra işlem yapabilecek.
6. EYT ile emekli olacaklar için işten ayrılırken bildirim yapma zorunluluğu var mı?
Sigortalı çalışanın işten ayrılırken normalde işverenine belli bir süre önce (ihbar süresi) bildirimde bulunması gerekiyor. Eğer bulunmazsai sözleşmeyi fesheden tarafın tazminat ödemesi gerekiyor. Ancak emeklilik, askerlik ve evlilik gibi hallerde bu koşul aranmıyor.
Dolayısıyla, çıkacak EYT düzenlemesi çerçevesinde iş sözleşmesini feshedecek olan işçinin ihbar süresine uyma zorunluluğu olmayacak ve ihbar tazminatı olmayacak.
7. İşveren EYT kapsamında olanları işten çıkarmak için zorlayabilir mi?
EYT çerçevesinde emeklilik şartlarını yerine getirmiş olmasına karşın, emekli olmayarak çalışmayı tercih edecek personelin, işveren tarafından salt emeklilik şartlarını yerine getirdi diye işten çıkmaya zorlanması mümkün değil.
Buna karşılık emekli olup tüm yasal haklarını alanların yeniden aynı işyerinde çalışmayı sürdürmesi ise işverenle yapılacak yeni bir sözleşmeyle mümkün oluyor. Bu durumda çalışan emeklinin, emekli maaşında bir azalma olmazken, ücrette yeni sözleşmeye göre belirleniyor.
8. EYT’den emekli olan BES birikimini kesintisiz alabilir mi?
Bireysel Emeklilik Sistemi’nde (BES) emeklilik için en az 10 sene katkı payı ödenmiş olması ve 56 yaşın tamamlanması gerekli. Bu koşulalrın haricinde sistemden çıkılırsa kesinti uygulanıyor.
