Kazakistan'a yatırım yeniden Türkiye gündeminde!

DEİK’in 70’e yakın işadamı ile Kazakistan’ın başkenti Astana’da düzenlenen enerji Expo’suna yaptığı çıkarma Türk işadamlarının bu ülkeye ilgisini yeniden arttırdı. Türk işadamları bir dönem FETÖ etkisi yüzünden iş yapmakta zorlandıkları Kazakistan’da 3 milyar dolar olan ticaret hacminin artacağı görüşünde. 

Kazakistan’da 100 bin Türkiye vatandaşının yaşadığını ve bunlardan 1831’inin şirket kurduğunu söyledi. Nisan 2015’te Türkiye ile “Yeni Sinerji” anlaşması imzalayan Kazakistan ile Türkiye arasındaki ticaret hacmi 1.5 milyar dolar seviyesinde. Kazakistan ile ilişkilerin Pekin’den Londra’ya uzanan “İpek Yolu” ile ivme kazanması bekleniyor. Doğu’nun zengin doğal kaynaklarının, gelişmiş Batı pazarlarına ulaştırılması için Çin’in başlattığı “Bir Kuşak, Bir Yol” projesi, geleceğin enerjisinin nereye akacağını gösterecek.

Kazakistan Orta Asya’nın güçlü ülkelerinden biri. Gücü sahip olduğu petrol ve doğal kaynaklardan geliyor. Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla bağımsızlığını alan Kazakistan, yaklaşık 20 yıldır önemli bir ekonomik gelişme içinde. Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı’nın ‘Doing Business 2016 Raporu’na göre iş yapabilirlik sıralamasında dünyanın ilk 10 ülkesi arasında. Bu kararlar sayesinde ülke 11 yılda 212 milyar dolar olarak yabancı yatırım çekmiş. Bu yatırımların 2 milyar doları ise Türkiye’den gelmiş. Kazakistan’ın Türkiye’deki yatırım tutarı ise yaklaşık 900 milyon dolar.

ÖZEL İLGİ ASTANA

Kazakistan’ın başkenti Başkan Nursultan Nazarbayev’in özel ilgisi, Norman Foster gibi ünlü mimarların dokunuşu ile neredeyse sıfırdan inşaa edilen Astana. Yıllar önce bir Türk yatırımının açılışı için geldiğim Astana’da iş merkezi, konut, alışveriş merkezi gibi yatırımlar aynı hızda devam ediyor. Astana’nın ilk uluslararası etkinliği ise Astana EXPO 2017 oldu. Kazakistan’ın büyük önem verdiği fuarın konusu ’Geleceğin Enerjisi.’ 115 ülke ve 18 uluslararası kuruluşun katıldığı fuarın önemli katılımcılarından biri de Türkiye. 100 bin Türk vatandaşının yaşadığı, Anadolu Grubu’nun kısa süre önce yeni fabrika açarak 3 fabrikaya çıktığı Kazakistan’ın yeniden Türkiye gündemine girmesini işte bu fuar sağladı.

ÇIKARMA YAPTI

Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu’nun davetiyle çoğunluğunu Türkiye İhracatçılar Meclisi üyelerinin oluşturduğu 70’e yakın işadamıyla Astana’ya çıkarma yaptı. Bu ziyaret gerçek potansiyeli yansıtmayan ticaret rakamlarının da masaya yatırılmasını sağladı. Geziye katılan işadamlarına izlenimlerini sordum. Özellikle Türki Cumhuriyetleri’nin tamamıyla ilişkilerimizin yeterli düzeyde olmadığını söylüyorlar. Bu ülkelerin Türkiye’ye karşı korumacılık politikalarının anlaşılmaz olduğu ve daha fazla ilgi gösterilmesi gerektiğini ekliyorlar. Bu ziyaret ise katılımcıları memnun etmiş. İki ülke arasında adı konmamış sorunun adı ise FETÖ. Zeybekci’nin konuşmasında işaret ettiği FETÖ engeline bazı işadamları “Pazara rahat giremiyorduk. Bundan sonra devlet makamlarına daha kolay ulaşabiliriz” sözleriyle işaret ediyor.

İNGİLİZ HUKUKU

Astana Expo 2017’nin daha sonra Finans Merkezi olacak 500 milyon dolar maliyetli müthiş teknolojik kulesini ise Sembol İnşaat gerçekleştirmiş. Rixos Otel’de yapılan toplantıda Sembol İnşaat’ın sahibi Fettah Tamince ile karşılaşıyoruz.

Türk heyetine uzaktan ev sahipliği yapan Tamince, Kazakistan’ın yabancı sermayeyi çekmek için çok özel kanunlar çıkardığını, yabancı yatırımlarda hukuki sorunları ortadan kaldırmak için de İngiliz hukukunu uygulamaya başladığını hatırlatıyor.

EN FAZLA ZİYARETÇİ ALAN 5’İNCİ PAVYON

BU arada Dream Desing Factory’in kurucuları Esra Ekmekçi ve Arhan Kayar’ın projesiyle kurulan ve “Enerjinin kaynağına doğa ve insanı” koyan bir konseptle hazırlanan Türk pavyonu ise en çok ziyaret edilen 5 ülke arasına girmiş. Fuar için Türk Milli Günü’nde sahne alan popçu Buray’a Kazak gençlerinin gösterdiği ilgi ise müthiş. Kazakistan’da Türkiye ve Türk markasının algısı gerçekten çok değerli. Bu avantajı kullanmak da pazar peşindeki işadamlarına düşüyor.

TÜRKİYE TANITIM GRUBU İHRACATÇILARI KIZDIRDI

TÜRKİYE ihracatını arttırmak iddiasıyla yola çıktı sektörel tanıtım grupları. Kimi “tıkır tıkır” dedi, kimi “aganigi naganigi.” Sayıları 16’yı bulan grupların bütçeleri de milyonlarca dolara ulaştı. Ancak geçen yıl verimsiz oldukları ve kaynakların boşa harcandığı gerekçesiyle kapatıldı. Yerine Türkiye Tanıtım Grubu’nun kurulacağı açıklandı. İşte bu grubun resmen kuruluşu dün açıklanan Resmi Gazete’de yer aldı. ‘Türkiye Tanıtım Grubunun Kuruluş ve Görevleri Hakkında Yönetmelik’le Türkiye İhracatçılar Meclisi nezdinde kurulacak Türkiye Tanıtım Grubu’nun (TTG) organları Danışma Kurulu, Yönetim Kurulu ve İcra Direktörlüğü olarak açıklandı. Danışma Kurulu ise Sektörler Konseyi Başkanı ve üyeleri ile İhracat Genel Müdürü, Anlaşmalar Genel Müdürü, Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürü ve Serbest Bölgeler, Yurtdışı Yatırım ve Hizmetler Genel Müdüründen oluştu.

TEPKİ GÖSTERDİLER

Tanıtım gruplarının kapatılmasına başarılı örneklerin korunması gerektiği kanısıyla karşı çıkan ihracatçılar, bu yapıya şiddetli tepki gösteriyor. Zekeriya Mete bu konuda ismini gizlemeden, açıkça karşı çıkan bir ihracatçı. Hububat Bakliyat İhracatçıları Birliği Başkanı olan Mete, “İhracatçılar Birliği’nde çoğunluk bu karara karşı. Ancak çıkıp konuşan yok. Tanıtım grubu bürokrasiye boğuluyor. Bundan sonra iş yapmak mümkün değil. Bu yapıyla Türkiye’nin hiçbir tanıtımı yapılamaz. İhracat da artmaz” diyor.

Mete, “Muhalefet etmek için itiraz etmiyoruz. İhracatçılar olarak ne dersek tersi yapılıyor. Bizim derdimiz ihracatın artması. Bu kararlarla artacak deniyorsa buyursunlar” diyor. Yeni tanıtım stratejisi ne kadar başarılı olacak? Rakamlar gösterecek!

Jale ÖZGENTÜRK/Hürriyet