Kiracılar artan fiyatlar karşısında ne yapmalı?
Özellikle İstanbul'da kira fiyatlarında rekor seviyede artış yaşanıyor. Peki, artan kira fiyatları karşısında kiracılar ne yapabilir? İşte uzman isimlerden değerlendirmeler...
BETAM Direktörü Prof.Dr. Seyfettin Gürsel, Tüketici Hakları Derneği Başkanı Turhan Çakar ve kira hukuku uzmanı avukat Yankı Büyüksezer kira artışlarındaki parametreleri ve kiracıların hukuki hakları hakkında açıklamalarda bulundu.
Diken'den Ayşegül Kasap'ın haberine göre; İstanbul, Ankara ve İzmir gibi büyükşehirlerde kira fiyatları rekor seviyede arttı. Öyle ki bu şehirlerde kira fiyatları 3 bin TL'den başlıyor.
BETAM’ın araştırmasına göre Türkiye genelinde ortalama kiralık konut ilan metrekare fiyatındaki yıllık yükseliş oranı Haziran ayında yüzde 23,6. Ortalama kiralık konut ilan m2 fiyatı 19,1 TL’ye çıktı. 2020 Haziran’da metrekare değeri 15,4 lira seviyesindeydi.
Yıllık kira artış oranı ve metrekare fiyatları şöyle;
İstanbul yüzde 36,4 artışla 28,1 TL
Ankara yüzde 23,2 artışla 14,2 TL
İzmir yüzde 22,2 artışla 20 TL
BETAM Direktörü Prof.Dr. Seyfettin Gürsel kira artışların aslında Yargıtay kararlarına göre endekslendiğini belirtti. Kanunda yıllık kira zam oranının neye göre yapılacağı bulunmuyor. Fakat Yargıtay içtihatlarıyla kanundaki bu boşluk doldurulmuş ve senelik kira artışlarının TÜFE’nin 12 aylık ortalamalara göre hesaplanacağı ifade edilmişti.
Fakat kira fiyatlarındaki yükselişleri gözlemlediğimizde belirlenen orana göre çok fazla artış gerçekleştiği anlaşılıyor. Üstelik bu zam kira ilanlarına bakıldığında aydan aya da ortaya konulabiliyor. Örneğin 2 bin 700 liraya kiraya verilen bir evin fiyatı bir sonraki ay eğer kiralanmamışsa 3 bin 500 lira olarak güncellenebiliyor.
‘Kiralarda olağanüstü bir artış var’
Kira fiyatı 2 bin 700 lira olan bir evin bir ay içinde zamlanarak 3 bin 500 liraya yükselmesi örneğinin açıklanan verilerle örtüştüğünü söyleyen Prof Gürsel şunları söyledi: “Kiralarda olağanüstü bir artış var. Bunu geçen ay ki raporda da vurguladık, çok ciddi artışlar var. İstanbul’da semtten semte değişiyor tabi ama biz İstanbul ortalamasına baktığımız zaman artış enflasyonun çok üzerinde. Yıllık artış yüzde 30’larda. İki katı neredeyse enflasyonun.”
Arz yok talep çok
Prof. Gürsel’e göre bu artıştaki temel neden arz-talep dengesizliği şu şekilde açıklıyor. “Kiralık arzı yeterince yok. Talepte ciddi bir artış oldu. Arzın olmaması nedeni ise şu; inşaat sektöründe büyük bir şok yaşandı. Muazzam bir konut birikmişti, onlar bitti. Yeni şeylere girişilmedi. Faizler de yüksek. Konut arzında problem var.”
Rayiç bedeliyle kira arasındaki makas açılıyor
Prof. Gürsel bunu şöyle açıklıyor: “Ev sahibi fazla kira alabilmek için kiracıyı çıkarmaya çalışıyor. Çünkü kira artışıyla yeni kiraya verilen yerler arasında büyük fark oluştu. Piyasadaki kira rayici ile mevcut kiracının ödediği kira arasında ciddi fark oluştu. Bunu gören ev sahibi ‘Çok ucuza oturuyorsun’ diyor hukuken Yargıtay’ın koydu kuralın üzerinde zam yapamaz o zaman çıkarmaya çalışıyor kiracıyı ve yeni bir kiracıya istediği fiyattan vermek istiyor."
İstanbul'da en yüksek kiralar hangi ilçede?
