Kiracılar ve ev sahipleri dikkat! Haklarınızı bilin!
Türkiye’de bulunan 6 milyon hanede oturan vatandaşlar her ay kira ödüyor. Kiracı ile ev sahipleri arasında birçok sıkıntı yaşanıyor. İki tarafın da haklarını bilmesi gerekiyor. İşte kanunlara göre kiracı ve ev sahipleri rehberi...
Borçlar Kanunu’na göre; kira artışında son 12 aylık Üretici Fiyatları Endeksi (ÜFE) baz alınıyordu. Bu yılın başında yapılan düzenlemeye göre artık kira artışları, 12 aylık ortalama Tüketici Fiyatları Endeksi’ne (TÜFE) göre belirleniyor. Son verilere göre; yüzde 18.27. Bu oran tavan. Kiracı ile mal sahibi eğer anlaşırlarsa sözleşmede bunun altında bir oran kararlaştırabilirler. Ancak kesinlikle bu oranında üzerinde artış yapılamıyor.
‘OĞLUM GELECEK ÇIK’ DURUMUNDA KİRACI NE YAPMALI?
Posta Gazetesi'nden Meltem Kara'nın haberine göre; kontrat süresi bitmeden kiracı tahliye edilemiyor. Yalnızca ev sahibinin haklı sebepleri varsa kontrat dolmadan kiracıyı çıkarabiliyor. Kiracı kirayı ödemezse, sözleşmeye aykırılık varsa (evin başkasına kiraya verilmesi ya da amacının dışında kullanılması gibi), evde esaslı bir tadilat yapılacaksa kiracı evden çıkarılabilir.
KİRACI ERKEN ÇIKMAK İSTERSE NE OLUR?
Eğer kiracı, sözleşme bitmeden önce evden çıkmak isterse ve mal sahibi evi yeniden kiraya veremezse, kiracının bildirim yapması durumunda tahliye tarihinden itibaren 3 aylık tazminat ödemek zorunda. Eğer kiracı bildirim yapıp çıkar ve hemen kiracı bulunursa böyle bir tazminat ödenmek zorunda kalmaz.
Ev 3 ay içerisinde yeniden kiraya verilirse, tahliye ile kiraya verildiği tarihe kadarki süre için tazminat alınabilir. Bu da 3 ayı geçemez. Ancak kiracı bildirim yapmazsa sözleşme geçerlidir ve bildirim yapıncaya kadar olan aylara ait kirayı ödemek zorunda.
KİRA ÖDENMEZSE EV SAHİBİNİN HAKKI NEDİR?
Kiracı borcunu ödemezse, kiracıya önce noterden ödeme için ihtar gönderilip 30 gün süre verilir. Bu sürenin ardından hâlâ ödeme yoksa tahliye davası veya icra takibi yoluyla yapılacak olan takip neticesinde icra mahkemesinden tahliye istenebilir.
EV SATILDI KİRACI NE OLACAK?
Evin bir başkasına satılması halinde kiracının 6 ay süresi bulunuyor. Kiracı içerdeyken taşınmazın satışının gerçeklemesi durumunda yeni mal sahibi evde bulunan kiracıya 1 ay içinde ihtar göndererek tahliye isteyebilir. Bu durumda satın alma tarihinden itibaren 6’ncı ayın sonuna kadar kiracı kalmaya devam eder. 6’ncı ayın sonunda çıkmazsa tahliye edilmesi için dava açma hakkı bulunuyor.
Eski mal sahibi ile yapılan kira sözleşmesinin sonunda da dava açılıp tahliye istenebilir. ‘Kiracılar eğer bu durumla karşılaşmak istemiyorlarsa, sözleşmelerini tapuya şerh olarak işlemeli. Kira şerhi bulunan taşınmazlar satılsa dahi kiracı tahliye edilemez.çıkartılamaz.
ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE KİRALAMA YAPILIR MI?
Mal sahibi ile kiracı arasında yapılan yazılı sözleşmede ‘Kira sözleşmesi devredilemez, ciro edilemez, alt kiralama yapılamaz’ şeklinde bir hüküm var ise hiçbir şekilde kira sözleşmesi bölünemez ve bağımsız bölümün tamamı veya bir bölümü kiralanamaz.
Eğer böyle bir durum tespit edilirse sözleşme kapsamında aykırılık nedeniyle süre dolmadan kiracı çıkartılabilir. Ancak mal sahibi kiracısına alt kiralama hakkı tanımışsa tamamının veya bir kısmı kiraya verilebilir.
EV DÖNÜŞÜME GİRERSE OTURMA HAKKI KİMİN?
Borçlar Kanunu kapsamında bina yıkıldıktan sonra yeniden yapımı halinde mal sahibinin kiracısını davet etme zorunluluğu bulunuyor.
Esaslı tadilat, tamirat ve yıkım varsa kiracı tahliye edilebilir bu durumda tadilat, tamirat ve yıkım yapılıp yeniden yapılamasıyla kiracının yeniden davet edilmesi gerekiyor. Davet edilmezse kiracıya 1 yıllık kira bedeli ile taşınma bedeli ödenmek zorunda.
RİSKLİ YAPILARDA DURUM NE?
Kentsel dönüşüm yasasına göreyse ev sahibinin kiracıyı davet etme zorunluluğu bulunmuyor. Bu kapsamda kiracı karot alınıp riskli yapı ilan edilen bir taşınmazdan 60 veya 30 günlük tahliye yazılarının kendisine tebliğ edilmesi durumunda sürenin sonunda evden çıkartılması gerekiyor. Kentsel dönüşüm yasası kapsamında kiracılara 2 aylık taşınma yardımı adı altında ödeme yapılıyor.
TADİLAT MASRAFI TALEP EDİLİR Mİ?
Kiracılar riskli olduğunu bildikleri bir yerden kiralama yapmışlarsa yapmış oldukları masrafları hiçbir şekilde talep edemiyor. Ancak mal sahibi riskli olduğunu bildiği halde bir taşınmazı kiraya vermişse ve kiracı ciddi bir masraf yapmışsa bu masraflarını tahliye halinde dava açarak isteme hakkı bulunuyor.
İZİN ALMADAN MÜLKTE TADİLAT YAPILABİLİR Mİ?
Kiracı, taşınmazın içinde mal sahibinin izni olmadan ciddi değişiklikler yaparsa, sözleşmeye esaslı aykırılık durumu oluşur. Bu da kiracının kontrat bitmeden tahliye edilmesine neden olabilir.
Kirasını ödeyemeyen kiracıya ev sahibi kaç gün süre vermeli?
