Malatya'da krize rağmen 25 yeni yatırım yapıldı!

Bunda hiç kuşkusuz hemşerileri merhum Turgut Özal'ın biraz pozitif ayrımcılık yapmasının büyük payı var. İnci Holding, Çalık Grubu 1980'li yılların sonlarına doğru çok hızlı büyüyen Malatya'nın çıkardığı ilk sanayi guruplarıydı. Daha sonra kent bu ivmenin hızını kaybetti ve doğal mecrasında sanayileşmesini sürdürdü.

Özellikle 5084 sayılı yasa ile aldığı ciddi yaünmlara yeni teşvik yasası ile yenilerini eklemeyi başaran Malatya tekstil, gıda, makine aksamları ve sağlık sektörlerinde son iki yıl içinde 25 yeni yatırıma sahne oldu. Malatya'da yaklaşık 150 milyon dolarlık bu yatırımların tamamlanması ile önümüzdeki birkaç yıl içinde 9 bin kişiye daha istihdam sağlanması bekleniyor.

Krizin etkileri büyük oldu
Geçen yıl küresel mali krizden nasibini alan kentte şirketler üretim kapasitelerini azaltmış ve bin 50 kişi işsiz kalmışü; birçok şirket de çalışanlarına haftada en az bir gün ücretsiz izin kullandırmıştı. Ancak bu yıl, bu tablo olumlu yönde değişmeye başladı. Şirketler çıkarmak zorunda kaldıkları elemanları geri alıp ücretsiz izinleri de kaldırdılar. 5084 sayılı teşvik yasasının verdiği rüzgar ile gıda ve tekstil konusunda önemli bir altyapıya sahip olan kent, bölgesel ve sektörel içerikli yeni teşvik yasasından da en iyi yararlanan iller arasında yerini aldı. Malatya Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Hasan Hüseyin Erkoç, yeni teşvik yasası ile Malatya'nın konfeksiyon, gıda ve makine sektörlerinde son altı ayda 25 yeni yatırım aldığını, 60'a yakın yatırımın da sırada beklediğini söylüyor.

Yatırım için sıra var
Yeni yatırımların teşvike bağlanması için incelemeler yaptıklanm ifade eden Erkoç gelişmeleri şöyle özetiiyor:

"Şu anda konfeksiyondan gıdaya ve makine aksamlarına kadar 60 civarında yatırımcı, kentimize yatırım yapmak için sırada bekliyor. Son altı ayda alman 25 yeni yaürımın 11'i tamamlanmak üzere. Geri kalan yaürımlarm da 2011'in ortasında tamamlanıp faaliyete geçmelerini bekliyoruz."

Malatya'da karma organize sanayi bölgelerinin (OSB) yanı sıra Mermer OSB'sinin kurulduğunu, hayvan OSB'si-nin de çalışmalarının devam ettiğini kaydeden Erkoç, "Malatyalılar olarak küresel krizin tüm etkilerine rağmen gelecekten umutluyuz. Yeni pazar arayışları için Afrika, Kuzey Irak, Suriye ve İran gibi pazarlara yönelmeye başladık" diyor.

700 milyon dolarlık  İhracat
Kayısı  konusunda Türkiye kadar dünyada da tanınan bir kent olan Malatya'nın 2008 yılı kayısı ihracatı 313 milyon doları bulurken, bu rakam 2009'da ise 277 milyon dolara geriledi. Bu yıl rekoltenin ne kadar olacağı henüz belli olmamasına karşın kentin kısa vadeli kayısı ihracat hedefi 500 milyon dolar.

İhracatının yüzde 65'ini Avrupa ülkelerine gerçekleştiren kentten yapılan yıllık ihracat, toplamda 700 milyon dolar seviyelerine ulaşıyor.  2010 yılından umutlu olan Malatyalı sanayicilerinin 2010 hedefi ise 700 milyon doları aşmak. 2010 yılının 2009'dan çok daha iyi bir yıl olmasını beklediklerini söyleyen Erkoç, Türkiye genelinde kapasite kullanım oranlarında gözlenen artışın Malatya sanayisine de yansıdığını ifade ediyor.

İşçiler geri alınıyor
Malatya I. Organize Sanayi Bölgesi Müdürü Remzi Yaşar da toplamda 8 bin 100 kişiye istihdam sağlanan Malatya I. OSB'de kriz nedeniyle bin 50 kişinin işten çıkarıldığını ancak son dönemde işe alımların hızlandığını söylüyor. Küresel krizin etkili olmaya başladığı 2008 sonu ve 2009 başı itibariyle bölgede yedi şirket kapanmış, birçok fabrika da üretim kapasitesini düşürmüştü. Bazı büyük şirketlerin ise hafta tatilini üç güne çıkararak bir günlük ücretsiz izin verdiği kentte, işler ancak şimdi normale dönmeye başlıyor.

Malatya'da yatırım rüzgarına sahne olan Malatya 2. OSB'nin müdürü Vahap Erdem, sektörel ve bölgesel teşvik kapsamında dördüncü bölgede yer alan Malatya'nın sanayi altyapısının güçlü olması nedeniyle yatırımların cazibe merkezi olduğunu söylüyor.

Ancak her şeye rağmen kentte krizin etkilerini hissetmemek mümkün değil. Bunu da en çok OSB'de kullanılan elektrik ve doğalgaz tüketimindeki dalgalanmalardan gözlemek mümkün oluyor.
Malatya 1. OSB'de 2007'nin Ekim ayında 18.1 milyon Kwh olan elektrik tüketimi 2008'in aynı döneminde 18.8 milyon Kwh olurken, 2007 Kasım'ında 21.1 milyon Kwh olan tüketim 2008'de 20.6 milyon Kwh'e geriledi. 2009 yılının aynı döneminde ise elektrik tüketimi 18 bin 630 Kwh'ye gerilemiş bulunuyor.

2006 Aralık ayında 18 milyon Kwh olan tüketimin ise 2008'in aynı döneminde 15.6 milyon Kwh'e gerilediği görülüyor. 2008'in Ocak ayında 21.8 milyon Kwh olan tüketim de 2009'un aynı döneminde 17.1 milyon Rıvh'e gerilemiş bulunuyor. Bu rakam 2010'un aynı döneminde de 20 bin 203 Kwh'e yükseldi.

Doğalgaz Tüketimi
Doğalgaz tüketiminde ise 2007'nin Ekim ayında 2.7 milyon metreküp olan tüketim 2008'in aynı döneminde 2.5 milyon metreküpe gerilerken 2009'un aynı döneminde ise 2.7 milyon metreküpe yükseldi. 2007 Kasım'ında 2.8 milyon metreküp olan tüketim ise 2008 Kasım'ında 2.4 milyon metreküpe; 2007 Aralık ayında 2.4 milyon metreküp olan tüketim ise 2008'in aynı döneminde 2 milyon metreküpe gerilerken 2009'un aynı döneminde 2.7 milyon metreküpe yükselmiş bulunuyor.

2008 Ocak ayında 3.3 milyon metreküp olan tüketimin 2009'da 3 milyon metreküpe gerilediği 2010'da da 3.8 milyon metreküpe yükseldiği belirtiliyor.
Levent Gökmen / Ekonomist