Türkler gelirinin yüzde 24'ünü ev kirasına harcıyor!

Türkiye 2003’te kazandığının yüzde 26’sını ev kirasına harcarken konut üretiminin artmasının da etkisiyle bu rakam 2013’te yüzde 24’e geriledi. Ancak ulaşıma harcanan para yaklaşık iki kat artarak yüzde 17’ye fırladı

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TUİK) dün açıkladığı Hanehalkı Bütçe Araştırması, Türk halkının 2003- 2013 arasında konut kirasından artırdığı parayı yola harcadığını ortaya koydu. Kurumun rakamlarına göre Türkiye 2003’te gelirinin yüzde 26’sını kiraya öderken konut yapımının hız kazanmasıyla ev sahibi oldu ve bu rakam 2013 sonunda yüzde 24’e geriledi. Ancak aynı dönemde ulaşım harcamaları adeta patladı. Öyle ki bazı bölgelerde, örneğin Kastamonu, Çankırı ve Sinop’ta ulaştırma harcamalarının toplam harcamalar içindeki payı 10 yılda yüzde 6’dan yüzde 18’e tırmandı. Türkiye toplamda gelirinin yüzde 8.3’ünü ulaştırmaya harcarken 2013’te ulaştırma harcamalarının cüzdanımızdaki yeri yüzde 17’ye çıktı. Bu artışta şehrin dışında yükselen uydu kentlerin yanı sıra son 10 yılda petrol fiyatının 30 dolardan 100 dolar seviyelerine kadar tırmanması etkili oldu.

GELİR ARTTIKÇA GIDANIN PAYI DÜŞTÜ

Milli gelirin 3’e katlandığı son 10 yılda hanahalkı bütçesinde gıda harcamalarının payı da önemli ölçüde azalarak ortalama yüzde 32.3’ten yüzde 22.5’e geriledi. Gelirinden gıdaya en az pay ayıran il İstanbul oldu. İstanbul’da gıda harcamalarının payı 3.8 azalarak yüzde 20.1’den yüzde 16.3’e indi.

Alkollü içeceklerin hanehalkı bütçesinden aldığı pay ise bu dönemde Konya, Karaman, Kayseri, Sivas, Yozgat, Van, Muş, Bitlis ve Hakkâri’de yüzde 1’i aşan oranlarda düştü. Zonguldak, Karabük, Bartın ve Trakya’da ise yüzde 1 arttı. Türkiye genelinde alkollü içeceklerin bütçeden aldığı pay hafif geriledi yüzde 5.5’ten yüzde 5.4’e indi.

Hanehalkı bütçesindeki yerini artıran diğer grup restorant ve lokantalar oldu. Bu grup Türkiye genelinde halkın cebinden yüzde 3.3 pay alırken payını yüzde 5’e çıkardı. Özellikle Aydın, Denizli ve Muğla’da restorant harcamalarının bütçedeki yerinin yüzde 2.5’ten yüzde 6.3’e çıkması ve İstanbul’da da dışarıda yemenin payının yüzde 5.4’ten 7.1’e tırmanması evde yemek yapma sıklığının azaldığını ortaya koydu. Cüzdanımızdaki yerini artıran bir başka alan mobilya harcamaları oldu. 2003’te halkın her 100 lirasının 6 lirası mobilyaya giderken 2013’te haneler 6.5 lirayı mobilya almak için ayırmaya başladı.

EĞLENCELİ BATI KARADENİZ

Kira ödemelerinde en yüksek düşüş Aydın, Denizli, Muğla ve başkent Ankara’da yaşandı. Eğlence kültür harcamalarının ailelerin cüzdanından aldığı pay ise bu dönemde yüzde 1.8’den 2.7’ye çıkarken eğlence harcamaları en çok Batı Karadeniz illeri Zonguldak, Karabük ve Bartın’da gerçekleşti.

İSTANBUL % 23.5’İ TÜKETİYOR

Hanehalkı Bütçe Araştırması’nın 2011-2012-2013 yıllarına ait verilerinin birleştirilmiş sonuçlarına göre; toplam tüketim harcamasının %23.5’i İstanbul’da oturan hanehalkları tarafından yapılırken, Ege Bölgesi yüzde 15’lik oranla ikinci sırada yer aldı, bunu %11.9 oranı ile Akdeniz Bölgesi izledi. Harcamaların sadece %1.8’i Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi’ndeki hanehalkları tarafından gerçekleştirildi.

EĞİTİMİN PAYI BAŞKENTTE ARTTI

TUİK istatistiklerine göre 2003’te eğitim harcamaları ailelerin bütçesinin yüzde 1.4’ünü alırken bu rakam 10 yıl sonra yüzde 1.7’ye çıktı. İstanbul’da eğitim harcaması hafif de olsa düşerken Ankaralıların ise eğitim harcaması son on yılda yüzde 2.3’ten 3.3’e çıktı.

Rahim Ak-Habertürk