Zorunlu karşılıklarda önemli değişiklik!

Merkez Bankası (TCMB) kredilerini belirli bir aralıkta artıran bankalar için zorunlu karşılıkları düşürdüğü düzenlemede değişikliğe gitti.

Resmi Gazete'de yayımlanan tebliğ değişikliğine göre artık kredi büyümesinin hesaplanırken tüketici fiyat endeksine (TÜFE) göre düzeltilecek.

Hürriyet'te yer alan habere göre; Bankaların TL cinsi zorunlu karşılığa tabi pek çok yükümlülüğünde zorunlu karşılık oranını yüzde 2'ye düşürmeleri için gereken kredi büyüme oranı ise yüzde 10-yüzde 20 aralığından yüzde 5-yüzde 15 aralığına indirildi. Ancak kredi büyümesi hesaplanırken, hem TÜFE düşülecek, hem de bazı tip krediler büyüme hesaplamasına
dahil edilmeyecek.

Buna göre kredi büyüme bandının üst sınırı oluşturan yüzde 15 hesaplanırken, "5 yıl ve daha uzun vadeli konut kredilerindeki ve tüketici kredileri ile bireysel kredi kartları harici 2 yıldan uzun vadeli kredilerdeki yıllık değişimin tamamı" kredi büyümesinden düşülecek.

Buna karşılık alt bant belirlenirken daha farklı bir hesaplama kriteri getirildi. Değişikliğe göre "5 yıl ve daha uzun vadeli konut kredileri harici tüketici kredilerindeki ve bireysel kredi kartlarındaki yıllık değişimin yüzde 50'si büyüme oranının pay kısmından düşülerek hesaplanacak" kredi büyüme
oranı yüzde 5'in üzerinde olan bankalar da yüzde 2 zorunlu karşılıktan faydalanabilecek.

Bankaların maliyetlerini artıran ve kârlarını düşüren zorunlu karşılıklar ağırlıklı olarak mevduatlardan alınıyor. Bankacılık sisteminde toplam mevduatın neredeyse tamamını oluşturan 1 yıla kadar vadeli TL mevduatlar için yüzde 7 veya yüzde 4 zorunlu karşılık tutulması isteniyor. Tebliğde yüzde 5-yüzde 15 kredi
büyüme oranını sağlayan bankalar için bu oran zorunlu karşılığa tabi çoğu yükümlülük için yüzde 2'ye indiriliyor.

Resmi Gazete'de yayımlanan karar şöyle:

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasından:

ZORUNLU KARŞILIKLAR HAKKINDA TEBLİĞ (SAYI: 2013/15)’DE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR TEBLİĞ

(SAYI: 2019/19)

MADDE 1 – 25/12/2013 tarihli ve 28862 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Zorunlu Karşılıklar Hakkında Tebliğ (Sayı: 2013/15)’in 10/A maddesinin birinci, ikinci ve dördüncü fıkraları aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“(1) Bankaların tabi oldukları muhasebe standartları ve kayıt düzeni esas alınarak, dövize endeksli krediler ile mali kuruluşlara kullandırılan krediler hariç Türk lirası cinsi standart nitelikli ve yakın izlemedeki nakdi kredileri toplamı üzerinden Merkez Bankasınca belirlenen usul ve esaslara göre Tüketici Fiyat Endeksiyle düzeltilmiş üç aylık ortalama değerler kullanılarak bankalarca hesaplanacak;

a) Yıllık kredi büyüme oranı yüzde 15,00’in üzerinde olup, 5 yıl ve daha uzun vadeli konut kredilerindeki ve tüketici kredileri ile bireysel kredi kartları harici 2 yıldan uzun vadeli kredilerdeki yıllık değişimin tamamı büyüme oranının pay kısmından düşülerek hesaplanacak uyarlanmış yıllık kredi büyüme oranı yüzde 15,00’ten (15,00 dâhil) küçük olan bankaların ve

b) Yıllık kredi büyüme oranı yüzde 15,00’in (15,00 dâhil) altında olup, 5 yıl ve daha uzun vadeli konut kredileri harici tüketici kredilerindeki ve bireysel kredi kartlarındaki yıllık değişimin yüzde 50’si büyüme oranının pay kısmından düşülerek hesaplanacak uyarlanmış yıllık kredi büyüme oranı yüzde 5,00’ten (5,00 dâhil) büyük olan bankaların

Türk lirası zorunlu karşılık oranları, 1 yıl ve 1 yıldan uzun vadeli mevduat/katılım fonu (yurt dışı bankalar mevduatı/katılım fonu hariç) ve 3 yıldan uzun vadeli diğer yükümlülükler (yurt dışı bankalar mevduatı/katılım fonu dâhil) hariç tüm vade dilimlerinde yüzde 2 olarak uygulanır.

(2) Kredi büyüme oranları bu maddenin birinci fıkrasında belirtilen koşulları sağlayan bankalara, hesaplama dönemini izleyen ilk zorunlu karşılık tesis döneminden başlamak üzere altı zorunlu karşılık tesis dönemi boyunca birinci fıkrada belirlenen zorunlu karşılık oranları uygulanır. Altı zorunlu karşılık tesis dönemi içerisinde birinci fıkrada belirtilen zorunlu karşılık oranlarının değişmesi durumunda kalan tesis dönemlerinde belirlenen yeni oranlar uygulanır.”

“(4) Bankalar birinci fıkrada belirtilen kredi büyüme oranları ve bu oranlara ilişkin verileri, hesaplama dönemine ait zorunlu karşılık yükümlülük bildirim cetvelinin gönderim süresi bitimine kadar Merkez Bankasına bildirir.”

MADDE 2 – Aynı Tebliğe aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

“Kredi büyümesine göre farklılaşma uygulamasında geçiş dönemi

GEÇİCİ MADDE 7 – (1) 20/8/2019 tarihli ve 30864 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Zorunlu Karşılıklar Hakkında Tebliğ (Sayı: 2013/15)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Sayı: 2019/15)”e göre 29/11/2019 (dahil) yükümlülük hesaplama tarihine kadar kredi büyüme oranı yüzde 10,00 ile yüzde 20,00 aralığına girmiş olan bankalara bu aralığa girdikleri tarihe ilişkin tesis döneminden itibaren altı dönem boyunca 10/A maddesinin birinci fıkrasında belirtilen koşulları sağlayan bankalar için geçerli olan zorunlu karşılık oranları uygulanır.”

MADDE 3 – Bu Tebliğ 29/11/2019 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

MADDE 4 – Bu Tebliğ hükümlerini Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanı yürütür.

ZORUNLU KARŞILIK NEDİR?

Zorunlu karşılık, zorunlu karşılık oranı ya da munzam karşılık; mevduat kabul eden bankaların bu mevduatlara karşılık olarak Merkez Bankası'nda bulundurmak zorunda oldukları mevduatların oranıdır ve bu oran Merkez Bankası tarafından kararlaştırılır.

Zorunlu Karşılıklar Hakkında Tebliğde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ!