Haksız iktisap nedir?

Haksız iktisap nedir?

İktisap, kelime anlamı olarak kazanma, edinme anlamlarını ifade ediyor. Haksız iktisap ise, bir kimsenin malvarlığında, haklı bir nedene dayanmadan başka bir kimsenin malvarlığı aleyhine meydana gelen artma ya da azalmama durumuna deniyor.

Sebepsiz zenginleşme olarak da ifade edilen haksız iktisapta her borç ilişkisinde olduğu gibi bir borçlu ve bir alacaklı bulunuyor.

Haksız iktisap ilişkisinin borçlusu, malvarlığı haklı bir sebep olmaksızın başkası aleyhine artan yani zenginleşen kişi; aleyhine sebepsiz zenginleşme davası açılması halinde ise davalı oluyor. Buna bağlı olarak haksız iktisap ilişkisinde malvarlığı kendisi aleyhine artmış olan kişi de alacaklı; dava açması durumunda ise davacı niteliği kazanıyor.

Borçlar Kanunu'nun 61. maddesine göre haksız bir sebep olması durumunda başkası zararına zenginleşen kimse, bu zenginleşmeyi iade etmek zorunda kalıyor.

Haksız iktisap çeşitleri..

Kazandırmadan doğan haksız iktisap 

Haksız iktisap, alacaklının borçlu lehine yapmış olduğu bir kazandırmadan doğuyor. Kazananın malvarlığı artarken, kazandıranın malvarlığı kazanma oranında azalıyor. Örneğin hukuken geçerli olmayan bir sözleşmenin sonucu olarak yapılan edim haksız iktisap yani sebepsiz zenginleşmeye neden oluyor.

Müdahaleden doğan haksız iktisap  

Başka bir kişinin bir hakkını veya hukuki bir değerini ihlal eden fiil sonucunda, zarar görenin malvarlığında azalma söz konusu iken, müdahale eden şahsın malvarlığında aynı oranda bir zenginleşme oluyor.

Beklenmeyen halden doğan haksız iktisap 

Taraflar dışında bir şahsın fiilinden yahut bir tabiat olayından meydana gelen bir haksız iktisap söz konusu oluyor. Üçüncü şahsın fiilinden kaynaklanan sebepsiz zenginleşmede üçüncü kişinin kusurlu olup olmaması ya da filinin hukuka aykırı olup olmaması gözönüne alınmıyor.

Işıl Seren KESKİN/Emlakkulisi.com