Milyonlarca gayrimenkul sahibi ilgilendiriyor! Emlak vergisini kimler ödemeyecek?

Soru 8) Gelirimin olmadığını nasıl ispatlayacağım?

Hiçbir geliri olmayanların bu istisnadan yararlanabilmeleri için bu durumu belediyeye bildirmeleri ve akabinde hiçbir geliri olmadıklarına ilişkin belediyeden alacakları belgeyi doldurup vermeleri gerekmektedir.

Ayrıca ikametgâhının bulunduğu yer vergi dairesinden vergi mükellefiyetinin olmadığına, Emekli Sandığı/Bağkur/SGK’dan sigortalı olmadıklarına ilişkin belgeleri de aynı belediyeye vermeleri gerekmektedir. Yeşil kart, Emekli Sandığı/Bağkur/SGK’dan alınan belge yerine geçer ayrıca Emekli Sandığı/Bağkur/SGK’dan belge almalarına gerek yoktur.

Ancak 57 Seri No.lu Emlak Vergisi Kanunu Genel Tebliğinde; belediyelerce sunulan bilgilerin teyit edilmesi hatta tapu kayıtları, emeklilik durumlarını da sorgulamaları gerektiği belirtilmiştir. Yani “siz belediyeye durumunuzu yazılı olarak bildirin belediye teyit eder” diyor ama siz yine de takibi bırakmayanız.  

Soru 9) SGK emeklisiyim, bu istisnadan yararlanabilir miyim?

Bu istisna Türkiye’de kanunla kurulmuş olan sosyal güvenlik kurumlarından emekli, yaşlılık, malullük, dul, yetim ve ölüm aylıklarını kapsamaktadır. Yani bu aylıklardan birini alanlar emlak vergisi ödemeyebilir. Özetle bu madde, sadece emeklileri kapsamamaktadır.

Bunun için ilk şartımız aylık alınan kurumun Türkiye’de kanunla kurulmuş bir sosyal güvenlik kurumu olmasıdır. Emekli Sandığı, SSK, Bağkur, TOBB’un Emekli Sandığı Vakfı gibi kurumlardan aylık alınması gerekmektedir. Konuyu sadece emekli aylığı olarak görmemek lazım.

İkinci koşul gelirlerin, bu kuruluşlardan elde edilen aylık gelirinden ibaret olmasıdır. Yani kiralardan, avukatlıktan, ara sıra da olsa doktorluk hizmetinden, market işletmeciliği gibi ticari bir faaliyetten bir gelirinin olmaması gerekmektedir. Ancak faiz, repo gibi kazanç varsa ve bu tutar 2021 yılı için 53 bin TL’yi aşmazsa sıfır oranlı emlak vergisinden yararlanılır; aşarsa yararlanılamaz.

Örneğin İzmir Karşıyaka’da 140 metrekare tek konuta sahip emekli Yalçın Amca SGK emeklisi olup yıllık 25 bin TL faiz gelirinden başka geliri bulunmamaktadır. Buna göre Yalçın Amca’nın elde ettiği faiz geliri 53 bin TL’yi aşmadığı için hiçbir geliri yok sayılacak ve sıfır oranlı emlak vergisinden yararlanacaktır.

Örneğin Bağkur emeklisi Erol Amca, emeklilik sonrası bir market açarak işletmeye başlamıştır. 2021 yılında yıllık 25 bin TL gelir elde etmiştir. Erol Amca market işletiminden yani ticari kazanç elde ettiği için (tutar (TL) ne kadar olursa olsun) sıfır oranlı emlak vergisinden yararlanamayacaktır.

Üçüncü koşul sosyal güvenlik kurumundan aylık alanın konutunun tek olması ve bu konut brüt 200 metrekareyi geçmemesi gerekiyor. Ancak gelir getirmeyen dükkân, arsa, arazi varsa gelir getirmemek şartıyla bu istisnadan yararlanılabilir.

Örneğin Dokuz Eylül Üniversitesinden emekli Profesör Uğur Hocanın emekli aylığı dışında başka geliri yoktur. Uğur Hocaya ait Urla’da bir arsa bulunmaktadır. Bu arsayı herhangi bir kimseye kiraya vermemiştir. Buna göre Uğur Hoca sahip olduğu tek konut için sıfır oranlı emlak vergisinden yararlanacaktır.  

Soru 10) Ben SGK’dan emekli oldum. 190 metrekare olan oturduğumuz ev benim üstüme ama eşim hala çalışıyor ve bizimle yaşayan oğlum da avukatlık yapıyor.  Bu istisnadan yararlanabilir miyim?

Sosyal güvenlik kurumlarından aylık alan kişilerin eşi, anne/babasının, çocuklarının, kardeşlerinin vs gelirlerinin olması sosyal güvenlik kurumdan aylık alan kişiyi etkilemeyecektir. Yalnız burada da konutun 200 metrekareyi geçmemesi gerekmektedir, geçerse hiçbir şekilde bu istisnadan yararlanılamaz.

Örneğin SGK’dan emekli Ayşe Hanım’a ait tek konut bulunmaktadır. Eşi Ahmet Bey ise banka müdürü olup aylık yüklü bir maaş almaktadır. Ayrıca Ahmet Bey’e ait ve kirada iki konut iki de dükkân bulunmaktadır. Bu durum Ayşe Hanım’ı bağlamayacak olup sıfır oranlı emlak vergisinden yararlanacaktır.

Örneğin emekli öğretmen Ali Bey ve aktif/hala çalışan eşi Dr. Ayşe, Ali Bey’e ait Sarıyer’de 180 metrekarelik bir konutta mühendis oğluyla birlikte oturmaktadırlar. Ali Bey’in emekli maaşı dışında başkaca geliri bulunmamaktadır. Ancak Dr. Ayşe Hanım’ın mülkiyetinde aktif kira getiren 3 dairesi, 2 dükkânı, bankada yüklüce mevduatı ve bir ticari şirkette ortaklığı, mühendis çocuğa ise ait kirada 2 daire bulunmaktadır. Ali beyin mülkiyetinde olan ve ailecek oturdukları Sarıyer’deki bu konut için Ali Bey emlak vergisi istisnasından yararlanacaktır.

Soru 11) Ben SGK’dan emekli oldum. 180 metrekare olan oturduğumuz evin yarısı benim üstüme yarısı da hala çalışan eşimin üstüne.  Bu istisnadan yararlanabilir miyim?

Eşler aynı tek konuta hisseli sahiplerse, hisseleri oranında sıfır oranlı emlak vergisinden yararlanabilirler. Konuta hisseli sahip olunması halinde ise evin toplam brüt alanı dikkate alınacağından, toplam brüt alan 200 metrekareyi aşarsa, bu istisnadan yararlanılmayacaktır. Yani burada istisna şartını sağlayan kişi kendi payına düşen kısmı kadar istisnadan yararlanacaktır.

Örneğin SGK’dan emekli aylığı dışında geliri olmayan Ayşe Hanım ile hala bir kurumda ücret karşılığı çalışan eşi Ali Bey yarı yarıya hisseli 180 metrekare konut için yıllık 1.800 TL emlak vergisi ödemektedir. Ayşe Hanım kendisine isabet eden yani ödenen tutarın yarısını (900 TL) sıfır oranlı emlak vergisinden yararlandığı için ödemeyecektir. Diğer yarısını ise Ali Bey ödeyecek ve yıllık 1.800 TL yerine toplamda sadece 900 TL emlak vergisi ödeyecektir. Yani ev hanımı Ayşe Hanım ile çalışan eşi yarı yarıya hisseli 180 metrekarelik bir konut için (brüt alan 200 metrekareyi aşmadığından) çalışan eş hissesi oranında emlak vergisini öderken ev hanımı Ayşe Hanım hissesine isabet eden kısım için emlak vergisi ödemeyecektir.

Örneğin emekli olan eşi ile birlikte satın aldığı 300 metrekarelik konuttan dolayı eşiyle birlikte yarı yarıya ortak olan eş, kendi hissesine isabet eden metrekareyi değil evin brüt toplamı dikkate alınarak değerlendirileceğinden bu istisnadan yararlanamayacaktır.

Soru 12) SGK’dan emekli İnci Hanım’ın iki ayrı evde hissesi bulunmaktadır. Emekli aylığı dışında başka geliri olmayan İnci Hanım bu istisnadan yararlanabilir mi?

İnci Hanım, iki ayrı eve düşük oranlı da olsa hisseli sahipse bu istisnadan yararlanamayacaktır. Dolayısıyla iki ev için de hissesi oranında emlak vergisini ödemesi gerekmektedir. Yani iki yarım bir etmiyor! 

Soru 13) Kat irtifaklı arsa tapusu olan 180 metrekarelik bir konuta sahibim. Bu istisnadan yararlanabilir miyim?

Kat irtifaklı arsa tapusu olan konut sahipleri de bu istisnadan yararlanır. Sıfır oranlı emlak vergisi için, binaya ait iskân belgesinin alınması şartı yoktur. Çok daha önemlisi, İstanbul’da çok fazla olan sadece arsa tapulu konutlar için de bu hükümlerden yararlanılır.

Soru 14) Almanya’dan emekliyim. Şu an Samsun’da 180 metrekarelik tek bir konuta sahibim. Bu istisnadan yararlanabilir miyim?

Yabancı bir Sosyal Güvenlik Kurumundan emekli olan kişi bu istisnadan yararlanamaz. Kanun hükmüne göre “Kanunla Kurulan Sosyal Güvenlik Kurumları” ibaresinden yola çıkarsak hayır yararlanamaz. Yani Almanya’ya çalışmak için giden Taner Amca orada emekli olup Türkiye’ye dönerse Türkiye’de sahip olduğu konut için emlak vergisi ödeyecektir. Yabancı ülkelerde kurulan bu gibi sosyal güvenlik kuruluşlarından emekli olan kişilerin, Türkiye’de brüt 200 metrekareyi geçmeyen tek meskene sahip olsalar bile, bina vergisi indiriminden yararlanmaları mümkün değildir 

Soru 15) Ben SGK’dan emekli oldum. 180 metrekare olan oturduğumuz konut dışında ayrıca kira gelirim de var. Bu istisnadan yararlanabilir miyim?

Kira geliri elde edilmesi istisnadan yararlanmaya engeldir. Kira tutarı önemli değildir. Ne kadar olursa olsun istisnadan yararlanılmaz.

Soru 16) SGK’dan emekli oldum. 180 metrekare olan konutumu kiraya verdim biz de başka bir eve kiraya çıktık. Bu istisnadan yararlanabilir miyim?

Sahip olduğunuz evi kiraya verip siz de kiraya çıkarsanız o zaman istisnadan yararlanabilirsiniz. Ama sahip olunan tek konutu kiraya verip başkasının evinde kira vermeden oturulursa o zaman kira geliri var kabul edilir ve istisnadan yararlanılamaz.

Örneğin emekli aylığından başka geliri olmayan SGK’dan emekli Derya Hanım oturduğu evi kiraya verip başka yere taşınmıştır. Bu durumda Derya Hanım istisnadan yararlanmaya devam edecektir.

Soru 17) SGK’dan emekli oldum. 180 metrekare olan konutumu kiraya verdim ve kızımın yanına taşındım. Bu istisnadan yararlanabilir miyim?

Örneğin emekli aylığından başka geliri olmayan SGK’dan emekli İdil Hanım oturduğu evi kiraya verip oğlunun yanına ve oğlunun sahip olduğu eve taşınmıştır. Bu durumda İdil Hanım, kira geliri olduğu gerekçesiyle istisnadan yararlanmayacaktır.

Örneğin emekli aylığından başka geliri olmayan SGK’dan emekli Nesrin Hanım oturduğu evi kiraya verip kızının yanına ve kızının da kira ödediği eve taşınmıştır. Bu durumda Nesrin Hanım, kira geliri olduğu gerekçesiyle istisnadan yararlanmayacaktır.

Örneğin emekli aylığından başka geliri olmayan SGK’dan emekli Ercan Amca oturduğu evi kiraya verip oğlunun yanına ve kirayı da Ercan Amcanın üstlendiği eve taşınmıştır. Bu durumda Ercan Amca bu istisnadan yararlanmaya devam edecektir.