Sükna hakkının iptali!
Kanunen sükna hakkı bir binadan veya onun bir bölümünden konut olarak yaralanma yetkisi veriyor. Bedelli veya bedelsiz tesis edilebilen sükna hakkı, başkasına devredilemiyor. Peki malik sükna hakkının iptali için dava açabilir mi?
Sükna hakkının iptali!
Oturma hakkı bir diğer ifade ile sükna hakkı; bir binadan veya onun bir bölümünden konut olarak yaralanma yetkisi veriyor. Bedelli veya bedelsiz tesis edilebilen oturma hakkı, başkasına devredilemez ve mirasçılara geçemez.
Kanunda aksine hüküm bulunmadıkça, intifa hakkına ilişkin hükümler oturma hakkına da uygulanır. Oturma hakkı sahibi, hakkın şahsına özgünlendiği açıkca belirtilmedikce, bina veya onun bir bölümünde ailesi ve ev halkı ile birlikte oturabilir. Binanın bir bölümü üzerinde oturma hakkına sahip olan kimse, ortaklaşa kullanmaya özgüllenen yerlerden de yararlanabilir.
Sükna hakkı verilmiş bir konutun maliki, sükna hakkının iptali için dava açabiliyor. Sükna hakkının iptali dava örneği aşağıda yer alıyor:
Sükna hakkının iptali dava örneği:
T.C.
YARGITAY
1. HUKUK DAİRESİ
E. 1992/3800
K. 1992/8631
T. 29.6.1992
• SÜKNA HAKKININ İPTALİ DAVASI ( Kayden Maliki Bulunduğu Taşınmazdaki Bağımsız Bölümde Davalı Lehine Tesis Edilen Sükna Hakkının İptali Talebi )
• YASAYA UYGUN KULLANMA ( Kayıt Malikine Sükna Hak Sahibinin Taşınmazı Yasaya Uygun Kullanmasının Sağlanması Yolunda Dava ve Talep Hakkı Vermesi )
• AYNİ HAKKIN ORTADAN KALDIRILMASI ( Sükna Hak Sahibinin Taşınmazı Yasada Tanımı Yapılan Anlamda Kullanmamış Olmasının Ayni Hakkın Ortadan Kaldırılması Sonucunu Doğurmaması )
• KAYIT MALİKİNİN SORUMLULUĞU ( Kayıt Malikine Sükna Hak Sahibinin Taşınmazı Yasaya Uygun Kullanmasının Sağlanması Yolunda Dava ve Talep Hakkı Vermesi )
743/m.720,721,748,750
ÖZET : Sükna hak sahibinin taşınmazı yasada tanımı yapılan anlamda kullanmamış olması ayni hakkın ortadan kaldırılması sonucunu doğurmaz. Ancak, kayıt malikine, bu durumun düzeltilmesi ve yasaya uygun kullanmanın sağlanması yolunda dava ve talep hakkı verir
DAVA : Taraflar arasında görülen sükna hakkının iptal ve elatmanın önlenmesi davası sonunda, Yerel Mahkemece verilen karar davalı vekili tarafından yasa süre içerisinde temyiz edildiğinden; dosya incelendi, gereği görüşülüp düşünüldü:
KARAR : Dava, sükna hakkının iptali ve elatmanın önlenmesi isteklerine ilişkindir. Davacı, kayden maliki bulunduğu 35 parsel sayılı taşınmazdaki 140/2136 arsa paylı 22 bağımsız bölümde davalı lehine sükna hakkı tesis edildiğini, davalının hakkın özüne aykırı olarak daireyi başkasına kiraya verdiğini ileri sürerek sükna hakkının iptali ile davalının taşınmaza elatmasının önlenmesini istemiştir. Davalı iddiayı vakıa olarak kabul etmiş, davanın reddini savunmuş, mahkemece de talep gibi hüküm kurulmuştur. MK.nun 748-750. maddeleri ile düzenlenen sükna hakkı, yasal tarifiyle bir evde oturmak yahut onun bir kısmını işgal etmek hakkıdır. Bir tür irtifak hakkı olan sükna hakkı irtifak haklarının, intifa hakkı kolunda yer alıp şahsi irtifak haklarındandır. Bu niteliği itibariyle sahibine sağladığı yetkiler, intifa hakkının sahibine sağladığı yetkilerden daha dar olup sükna hakkı başkasına devrolunamaz ve irs yoluyla mirasçılara geçmez. Belirtilen özellikleri bakımından, intifa hakkına dair hükümlerin, yasada aksi yazılı olmadıkça sükna hakkında da geçerli olacağı MK.nun 748/2. maddesi ile öngörülmüş bulunmaktadır.
Sükna hakkını düzenleyen MK.nun 748-750. maddelerinde, bu hakkın sükut sebepleri belirtilmemiştir. O halde, intifa hakkının son bulma nedenlerini içeren MK.nun 720 ve 721. maddelerinin sükna hakkı yönünden de uygulanırlığı sözkonusudur. Anılan sükut sebepleri arasında hakkın özüne aykırı kullanmanın yer almadığı açıktır. Diğer bir deyişle, sükna hak sahibinin taşınmazı yasada tanımı yapılan anlamda kullanmamış olması ( örneğin, kiraya vermesi, başkalarını da yararlandırması ), değinilen ayni hakkın ortadan kaldırılması sonucunu doğurmaz. Ancak, kayıt malikine, bu durumun düzeltilmesi ve yasaya uygun kullanmanın sağlanması yolunda dava ve talep hakkı verir. Kuşkusuz bu dava ve talep hakkı çekişmeli taşınmazda kiracı sıfatıyla oturduğunu ileri süren kişiye karşı açılacak men’i müdahale niteliğinde de olabilir. Ne var ki, olayda taşınmazda kiracı sıfatıyla oturduğu bildirilen kişiye husumet yönetilmiş değildir.
SONUÇ : O halde sükna hak sahibi aleyhine açılan davada bu ayni hakkın ortadan kaldırılmasını ve onun ( sükna hak sahibinin ) taşınmazdan çıkarılması sonucunu doğurur şeklinde hüküm kurulması doğru değildir. Davalının temyiz itirazları yerindedir. Kabulüyle hükmün HUMK.nun 428. maddesi gereğince ( BOZULMASINA ), peşin alınan harcın temyiz edene geri verilmesine, 29.6.1992 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
