1990 yılında yalılı 'yoksul milyarderler' devlet yardımı bekliyormuş!

Çürümeye başlayan tarihi evlerini onarmak için devlet yardımı bekliyorlar

Yalılı 'yoksul' milyarderler

Maddi değerleri milyarlarla ifade edilen yalılarda oturan, ancak onarımları için gerekli parayı denkleştiremeyen 'yoksul milyarderler' yalılarını ''acı son''dan kurtarabilmek için devletten yardım bekliyorlar.

Sahibi memur emeklisi olan Hacı Ahmet Bey Yalısı bakımsızlıktan çürüyor. 5 milyar verilen yalısını satmak istemeyen Saha Ramazanoğlu onarım için devlete başvurdu.

Kaderine terk edilen yalılar arasında SHP Genel Başkan Erdal İnönü'nün Anadoluhisarı'ndaki yalısı da bulunuyor.

Asım ERTAN

   İSTANBUL'un süsü birçok tarihi yalı bakımsızlık yüzünden yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. Maddi değerleri milyarlarla ifade edilen yalılarda oturan, ancak onarımları için gerekli parayı denkleştiremeyen ''yoksul milyarderler'', yalılarını ''acı son''dan kurtarabilmek için yardım bekliyorlar. Kaderine terk edilen yalılar arasında SHP Genel Başkanı Erdal İnönü'nün Anadoluhisarı'ndaki yalısı da bulunuyor.

   Boğaz'da birçok yalı oturulamayacak şekilde harap olmuş ve kaderine terk edilmiş durumda iken, bazıları da büyük ölçüde yıpranmalarına karşın ayakta durmak için direniyorlar. Bu yalıların sahipleri, 

ekonomik güçleri yeterli olmadığı için yalılarını onaramıyorlar. Devlet yardım elini uzatmadığı takdirde dede, baba yadigarı yalılarını satmak ya da çürümelerine göz yummak zorunda kalacaklarını ifade ediyorlar.

   Kanlıca'daki Hacı Ahmet Bey Yalısı acilen onarılması gereken yalıların başında geliyor. Yaklaşık 100 yıllık geçmişe sahip olan yalının duvarlarında derin çatlaklar bulunuyor. Denize doğru kaydığı belirlenen yalının pencere doğramaları, dış cephe ahşap kaplamaları, balkon ve balkon korkulukları, çatısı ve saçakları da çürümüş durumda. Yalının sahibi Saha Ramazanoğlu, memur emeklisi. Yalıda annesi, eşi ve çocuklarıyla birlikte yaşıyor. Yalısının her geçen gün biraz daha çürümesine kahrolduğunu belirten Ramazanoğlu, şunları söylüyor:

   ''Yalı bize babamızdan kaldı. Ben burada doğdum. Yalıda yapılan sünnetime Atatürk de geldi ve bana hediye verdi. Her köşesi anılarla dolu. Böyle bir yerin yok olması, insanın çocuğunu kaybetmesi gibi bir şey. 1983 yılında yalıyı onarmayı düşündük. O zamanın parasıyla 40 milyon lira istediler. Bugün 20 milyondan fazla gider. Ben emekli bir insanım. Bu parayı nereden bulayım? 1983 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü'ne yalının durumunu gösteren belgelerle başvurduk ve yardım talebinde bulunduk. Ancak bir sonuç alamadık. Devletten tek isteğimiz yalının onarımı için uzun vadeli ve düşük faizli kredi vermesi.''

   Anadoluhisarı'ndaki Manastırlı Yalısı'da, Hacı Ahmet Bey Yalısı'nın kaderini paylaşıyor. Dış cephe süslemeleri bakımından Boğaz'daki en ilginç örneklerinden biri olan yalı, 100 yılı aşkın geçmişe sahip. Yalının sahibi İlyas Alantar, ziraat mühendisi. O da Saha Ramazanoğlu gibi yalıda eşi ve çocuklarıyla oturuyor. 1930 yılından beri yalıda oturduklarını belirten Alantar da, şunları söyledi:

   ''Yalıyı onarmak için usta getirdim. Sadece işçilik olarak dış cephesinin metrekaresine 100 bin lira istedi. Bir hesap yaptık, işçilik ve diğer masraflar 150 milyon lira tuttu. Bu parayı bulmamız mümkün değil. Sırf bu yüzden yalıların çoğu milyarderlerin eline geçti. Bakalım biz daha ne kadar dayanabileceğiz? Bu yalıların çürümesi, bir kültür mirasının yok olması demek. Devletin bize yardım etmesini bekliyoruz.

   Alantar, Kültür Bakanlığı'ndan yetkililerin gelerek yalının fotoğraflarını çektiklerini, ancak daha sonra bir haber çıkmadığını kaydetti.

İNÖNÜ'NÜN YALISI

   Çürümeye yüz tutan yalıların arasında SHP Genel Başkanı Erdal İnönü'nün Anadoluhisarı'ndaki yalısı da bulunuyor. Komodor ve Mümtaz Paşa adlarıyla anılan İnönü'nün 1972 yılında aldığı Göksu Deresi'nin çıkışında, etrafı duvarla çevrili bir alanda yer alan yalının bakımsızlıktan, özellikle dış cephe büyük ölçüde çürümüş durumda. Harabe halindeki yalıyı restore ettirmek amacıyla aldığı, ancak bunu bir türlü gerçekleştiremediği belirtiliyor.

(1990 yılında Reşat Altın 253.455 liraya satılıyormuş.)

Milliyet Gazetesi 30 Haziran 1990

Abdullah Kutalmış MIZRAK/Emlakkulisi.com