2023’ün ilk altı ayı için kıdem tazminatı belli oldu! Borçlanma yapan EYT’liye vergi avantajı!

"Örneğin; 2023 yılı aylık brüt ücreti 15 TL olan bir EYT’li (son işyerindeki) 10 senelik çalışması karşılığı olarak işvereninden 150 bin TL kıdem tazminatı alacak. Kıdem tazminatından gelir vergisi kesilmiyor, yalnızca binde 7.59 oranında (1.139 lira) damga vergisi kesiliyor. 15 bin TL brüt ücreti olan çalışan örneği için; 10 senelik hizmeti karşılığı damga vergisi kesintisi sonrası ödenecek kıdem tazminatı tutarı net 148 bin 862 TL olarak hesaplanacak. 

TAZMİNAT KREDİSİNİN KOŞULLARI

EYT’nin çıkmasıyla birlikte ilk aşamada 1.5 milyondan fazla işçinin emekli olması bekleniyor. Dolayısıyla işverenler; daha önce öngörmedikleri bir tazminat yüküyle karşı karşıya kalmış durumdalar. Bu yükü hafifletmek için düşük faizli Kredi Garanti Fonu (KGF) devreye alınarak işverenlere kredi olanağı tanınıyor. KGF teminat oranları da (yüzde 70 ve üstü) artırılarak firmaların teminat yaratma ve kredi limiti bulma problemlerine de destek sağlanacağı tahmin ediliyor. Kıdem tazminatı kredisinin ‘6 ay ödemesiz dönem’ ve ’36 aya varan vade’ gibi konuşulan detaylarının da kısa sürede netleşmesi bekleniyor. 

İşverenlerin aldıkları kredinin; başka bir hesaba transfer etme olanağı olmaksızın, “direkt işçilerin banka hesabına ‘tazminat ödemesi’ adıyla transfer edilebilecek şekilde” kredi mekanizmasının düşünüldüğü de konuşuluyor. Tersi durumda amacına uygun olmayan kredi kullanımı yapanlar için yaptırımlar da öngörülüyor.

BORÇLANMA YAPAN EYT’LİYE VERGİ AVANTAJI

Emekli olmak isteyen EYT’lilerde aranacak şartlar: İlk işe girişin 8 Eylül 1999 tarihi öncesi olması, 20 sene (kadın için) ve 25 senelik (erkek için) sigortalılık süresinin olması ve en az 5 bin gün SGK’ya prim ödenmiş olması... EYT’lilerden bazıları; diğer iki şartı sağlamış olsa da, henüz 5 bin günlük prim ödemesi koşulunu yerine getirmemiş olabiliyor. Bu 5 bin prim günü şartını sağlayamayanlar, askerlik veya doğum borçlanması yoluyla da eksik günlerini 5 bin güne tamamlayabiliyorlar. SGK’ya askerlik veya doğum prim borçlanması yapıp çalışmaya da devam etmek isteyen EYT’liler öte yandan vergi avantajı da elde ediyorlar. Borçlanma prim (ödeme) tutarlarını gösterir belgeleri işverenlerine veren işçiler, ücret bordrolarında borçlanma tutarlarının vergi matrahlarından düşüldüğünü göreceklerdir. (Gelir Vergisi Kanunu Md. 63/2) Dolayısıyla bordrolarında (borçlanma tutarına bağlı olarak) vergi hesaplanmadığını da görecekler. Emekli olduktan sonra çalışmaya devam eden (borçlanan) EYT’lilerin, bordrolarında vergi görünmediğinden bu kez net aylıkları da (vergi kadar) kendiliğinden artmış olacak. 

Borçlanan EYT’linin; çalışmaya devam ettiğinde ne kadar avantaj sağlayacağını “brüt 17 bin 500 lira ücretli” bir işçi için hesapladık. Bu işçinin net maaşı, aynı brüt ücrete sahip diğer çalışanlara göre bin 152,11 TL daha yüksek olacaktır. Brüt 17 bin 500 TL’den daha az veya daha çok maaş alan ücretlilerde işverenlerine SGK’ya yaptıkları borçlanma (ödeme) belgelerini verdiklerinde, bordrolarında vergi kesilmediğini, net maaşların daha yüksek hesaplandığını görecekler.

Verdiğimiz ‘brüt 17.500 lira’ örneği ‘brütten ücreti hesaplanan işyerleri’ için geçerlidir... Ücretin netten hesaplandığı işyerlerinde de; borçlanma (doğum veya askerlik) tutarları vergi matrahından düşülecek. Dolayısıyla borçlanma kaynaklı olarak bordroda işveren maliyeti düşeceğinden, vergide sağlanan avantajın işçinin net ücretine işverence yansıtılması (eklenmesi) gerekir."