Arsa maliyetleri yüzde 70'lere kadar çıkıyor!

Kuşkusuz zor bir dönemden geçiyoruz. 2018'in ikinci yarısında başlayan kur krizine siyasi ve ekonomik konjonktürdeki belirsizlikler de eklenince tablo ağırlaştı. Hammadde, enerji fiyatları ve asgari ücret arttı. Bu maliyet enflasyonu ise etiketlere tam olarak yansıtılamadı. Alım gücü düşen, beklemeye geçen tüketici ve yoğun rekabet şirketleri frenledi. Peki nasıl bir fiyat stratejisi izlendi? Gerçek şu ki maliyet artışlarının neredeyse yarısı etiketlere yansıtılabildi. Pay kaybetmek istemeyen şirketler, ya kârdan vazgeçti ya dış pazarlarla içeriyi finanse etti ya da süreç verimliliğine odaklandı.

Fedakarlıklar artık en üst limite ulaştı”, “Bıçak kemiğe dayanmadan zam yapamıyoruz”, “İki yıldır bütçedeki fiyat stratejilerimizi uygulayamıyoruz.”

Bu cümleler, perakende ayağı da olan üreticilere ait... Ve aslında şaşırtıcı da değil. Biliyoruz ki enerji, her tür mal ve hizmetin üretiminde kullanılan temel girdi. Enerji fiyatları yükselince zincirleme etkiyle tüm fiyatlar artıyor. Dolayısıyla 1 Temmuz’da elektriğe gelen yüzde 15’lik zamma, doğal gaza ağustos ve eylül aylarında gelen toplam yüzde 30’luk artış da eklenince gözler sanayi üretimine döndü. İthal hammaddeye bağımlı sektörler, bir yandan 2018 Haziran’ında başlayan kur krizinin yaralarını sararken asgari ücretlere yılbaşında yapılan enflasyon düzenlemesiyle birlikte yüksek maliyetlerle karşı karşıya kaldı.

Peki bu maliyetleri fiyatlara ne kadar yansıtabildiler? Özellikle perakende ayağı da olan üreticilere baktığımızda, bu artışın yarısı ya da daha azını etiketlere yansıtabildiklerini görüyoruz. Üreticiler, tüketicinin alım gücünün düştüğü, giderek daha “fiyat odaklı” hale geldiği zorlu rekabet ortamında ayakta kalabilmek için böyle davrandıklarını söylüyor. Buradaki kayıpları da ya verimlilik operasyonlarıyla ya dış pazar gelirleriyle ya da “toplu satın almalarla” aştıklarını anlatıyorlar.

MALİYETİNE SATIŞ

TÜİK’in Haziran ayında yayınladığı son verilere göre, inşaat maliyet endeksi (İME), Haziran 2019’da bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 21,1 arttı. Son 12 ayda yüzde 46, son iki yılda ise inşaat maliyetlerinde yüzde 60’lara varan bir artış gerçekleşti. 

Capital'de yer alan habere göre; Mesa Yönetim Kurulu Başkanı Erhan Boysanoğlu, kendileri açısından maliyetlere etki eden iki ana konu olduğunu söylüyor: Arsa bedeli ve faiz... Boysanoğlu, “Arsa maliyetleri yüzde 45-50’lerde, hatta bazı noktalarda yüzde 70’lere kadar çıkıyor. Oysa Avrupa'da konut projelerinde arsa payı yüzde 25’i geçmez. Mevcut konut fiyatları şu anda dipte” diyor.

Boysanoğlu, 2018'in son çeyreğinden itibaren maliyetlerindeki artışı hiçbir şekilde satış fiyatlarına yansıtamadıklarını söylüyor ve nedenlerini şöyle anlatıyor:

“TL mevduat faizlerinde yüzde 28’lere varan artış ve ‘dolarizasyon’ etkisiyle konut yatırım aracı olmaktan çıktı. Gelecek beklentilerinin iyice olumsuza dönmesiyle konut ilk satışlarındaki rakamlarda çok ciddi gerilemeler yaşadık. Ocak-Temmuz 2018 ile aynı dönem 2019 istatistiklerini karşılaştırdığımızda konut ilk satışlarında Türkiye genelinde yüzde 35 bir gerileme olduğunu görüyoruz. Böyle bir ortamda maliyetlerimizdeki artışı satış fiyatlarına yansıtabilmek olanaksızdı”

Lens Yapı Yönetim Kurulu Üyesi Mert Kutlu ise “Düşen faizlerle birlikte şu an maliyetine satışlar mevcut. Bugün 70 konut üretiyorsunuz fakat satışıyla yerine 50 konut koyamıyorsunuz. Yine de fiyatlara yansıyan bir şey yok” diye konuşuyor.