Konut satışları ilk 8 ayda ne oldu?

Dünya Gazetesi köşe yazarı Alaattin Aktaş, bugünkü köşesinde TÜİK tarafından açıklanan konut satış istatistiklerini kaleme aldı. İşte Alaattin Aktaş'ın 'Konut satışında en kötü yıl yaşanıyor' başlıklı yazısı...

2021'in ilk sekiz ayındaki ilk el toplam satış ve ilk el ipotekli satış bugüne kadarki en düşük seviyede kaydedildi. Bunu hem kredi faizlerindeki yükseklik ve hem alım gücünün azalması etkiledi.

Konut maliyetlerini daha da yukarı çekecek ve satışların daha da durgun hale gelmesine neden olacak etkenler bulunuyor.

Konut fiyatları son bir senede yüzde 30 dolayında arttı ancak inşaat maliyetlerindeki yükseliş yüzde 45'e ulaştı. Bu maliyet ev fiyatlarına yansıdığında durum nasıl değişecek?

Konut satışı ilk el satış verilerinden oluşur. İkinci el satışlar ise aslında bir satış değil, devir oluyor. Bir kişi ikinci el ev alıyorsa, onu satan da elinde olan evi bir anlamda kaybediyor demektir. Yani bir el değiştirme var ve bu devirlerin inşaat sektörüne doğrudan bir etki etmesi, sektörü canlandırması, talep doğurması pek mümkün değil. İkinci elde ev devreden sıfır konut almadığı müddetçe. 

Veriler sekiz aylık ve gerçek anlamda konut satışı anlamındaki ilk el satışlar, Türkiye'de veri oluşan 2013'ten bu yana olan sürecin en düşük rakamı şeklinde kaydedildi. Vurgulamakta fayda bulunuyor; tabii ki bu bilgi ilk sekiz aylık duruma ilişkin. 

400 binlerden 240 binlere...

TÜİK tarafından Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü verilerine dayandırırak yaptığı dünkü açıklaması, 2021'in ilk sekiz ayında 243 bin ilk el konut satışı yapıldığını belirtti. Tüm Türkiye’yi kapsayan konut satış ve devriyle ilgili veriler 2013'ten bu yana tutulduğu için elimizde yalnızca son dokuz senenin verileri bulunuyor. İşte bu dokuz senenin ilk sekiz ayının karşılaştırması, en düşük ilk el satışın 2021'de olduğunu ortaya koyuyor. 

Birçok göstergede kıyaslamanın 2020’yi pek doğru değil. Bu konut için de geçerli bir durum. Çok avantajlı kredi imkanının hayata geçirilmesinin etkisiyle geçtiğimiz sene rekor düzeyde ipotekli konut satışı yapılmış ve bu da toplam sayıyı yükseltmişti. O yüzden 2020’nin ayrı tutularak değerlendirilmesi daha faydalı olur.

Gerçi geçtiğimiz senenin kredi olanağına rağmen daha yüksek satış gerçekleşen senelerde bulunuyor. Rekor 400 binin geçildiği 2017 ve 2018 yıllarının oldu.

Bu dokuz senede 2021'e gelinceye kadar en düşük satış rakamı 286 binle 2019'da kaydedildi. O sayı da bu seneki satışları geçti. 

İPOTEKLİ SATIŞLAR DİPTE

İpotekli ilk el ev satışı oldukça gerilemiş durumda. 2021'in ilk sekiz ayında 41 bin satış gerçekleşti. Bu sayı da, toplam ilk el satış gibi dokuz senenin en düşük Ocak-Ağustos satışı şeklinde kaydedildi. 

2013'teki 141 bin rakamına bakıldığında, aradan geçen onca senede yükseliş bir yana, tam 100 bin gerileme yaşandı. 

Konut kredisi faiz oranlarının son dönemde hızlı bir şekilde artması ipotekli satışların gerilemesindeki en büyük etken oldu. Fakat daha genel bir problem, geniş kitlelerin ev gibi yatırımları tercih etmesi amacıyla ekonomik güçlerinin düşmesi. 

Bir başka etken de tabii ki son zamanlarda ev fiyatlarının anormal şekilde yükselmesi. Merkez Bankası verilerine göre, Haziran ayı itibarıyla yeni evlerin fiyatı son bir senede yüzde 33, diğer evlerin fiyatı ise yüzde 30 yükseldi. Haziran'daki yıllık TÜFE yükselişinin yüzde 17.5 olduğu göz önünde bulundurulursa neredeyse TÜFE’ye fark atmış bir ev fiyat yükselişi dikkat çekiyor. Üstelik bu durum istatistiklerde görülen oranlar. Lokasyonuna ve özelliklerine göre fiyatı çok daha fazla yükselen evler mutlaka bulunur. 

SORUN DAHA DERİNLEŞECEĞE BENZİYOR

Merkez Bankası’na göre son bir senede ev fiyatları yüzde 30 civarında yükseliş görünüyor ancak sanki henüz uygulanmayan, uygulanamayan zamlar da bekliyor gibi...

TÜİK’e göre inşaat maliyetleri temmuz ayı itibarıyla son bir senede yüzde 44.76 yükseldi. Bina inşaat maliyetindeki senelik yükseliş yüzde 45.15'e ulaştı. İkamet amaçlı binalardaki senelik fiyat yükselişi de yüzde 44.22 seviyesinde. 

Oranlar aynı gibi; yüzde 45. Yani son bir senede konut maliyetine ilişkin yükseliş yüzde 45, oysa ev fiyatlarındaki yükseliş, yeni evler için söylersek yüzde 33 olarak gerçekleşti. Arada hala bir fark bulunuyor ve bu farkın kapanması demek, ev satışlarının daha da durağanlaşması anlamını taşıyor. 

Müteahhitlerin son süreçte çimento fiyatlarındaki yükseliş sebebiyle boykota başlamasının altında da ağırlıkla bu maliyet artışı yer alıyor.

Konut satışında 12 ayın rekoru kırıldı!

Yabancıların konutta gözdesi Türkiye oldu!

Konut satışları kira fiyatlarını etkiler mi?

2021 Ağustos'ta 141 bin 400 konut satıldı!

Hani konut fiyatları yarıya düşecek, dolar ikiye katlayacaktı?